Maart 2022:
Roeken vestigen zich in Tilburg Noord
Ad Kolen
Gedurende de jaarlijkse drukte van een vogelaar in het broedseizoen, zoals broedvogels inventariseren en broedperikelen van vogels in nestkasten volgen, doe ik dit jaar een verassende ontdekking. Een broedkolonie roeken is zich aan het vestigingen in Tilburg Noord. Nabij het hart van de wijk, het Wagnerplein. Tijdens een ’Zondagochtendrondje in Tilburg Noord’ passeer ik naast parken en andere groene delen van het stadsdeel een straat met flats enerzijds en eengezinswoningen anderzijds. De omgeving, de Frans Litszstraat is beplant met moeraseiken. Die zijn er in de eerste jaren van de bouw van Tilburg Noord neer gezet en al circa 60 jaar oud.
Een deel van de nieuw gevestigde roekenkolonie in de Frans Litszstraat.
De afstand naar het buitengebied is circa 1,5 km. Blijkbaar is dat een acceptabele afstand om voldoende voedsel te kunnen vergaren voor het opgroeien van de jongen. Roeken foerageren veruit het meest op vochtige, door melkvee begraasde en/of bemeste graslanden en op (net bewerkt) akkerland. Op deze percelen vindt de roek vrijwel het hele jaar ongewervelden. Voornamelijk in het voorjaar en in het begin van de zomer is de behoefte aan deze terreinen zeer sterk, aangezien de jongen vrijwel geheel gevoed worden met dierlijk voedsel dat in de bodem wordt gevonden.
Op zondag 13 maart van dit jaar heb ik de eerste bouwsels van de roeken aangetroffen in de Frans Litszstraat en een klein deel van de aangrenzende Haydnstraat. In de toppen van de hoge bomen zijn 2 nesten bezet en aan 12 nesten wordt gebouwd. Op een 2e telsessie, op 9 april 2022, zijn in totaal 37 bezette nesten vastgesteld. Juist voor het aangroeien van de bladeren aan de bomen is het aantal nesten nog goed te beoordelen. Later is dat niet meer met zekerheid te doen. Van een 3e controle op 17 juni 2022 zijn de resultaten pover, de nesten zijn nauwelijks zichtbaar en van activiteiten is geen sprake meer. Waarschijnlijk zijn alle jonge vogels al uitgevlogen en is de kolonie verlaten. Vaak worden kolonies buiten het broedseizoen ook regelmatig bezocht. Ik ga dat zeker ook in de gaten houden als de boom weer kaal worden. Wie weet is het een ’langdurige kwestie’.
Even voor de duidelijkheid roeken en kauwen zijn twee van de vier ’zwarte kraaiachtigen’ die onze omgeving bevolken. De roek is groot met een geheel zwart verenkleed zoals de zwarte kraai. Een duidelijk zichtbaar verschil is de snavel die vooral aan de basis licht is. De wigvormige staart en de afhangende dijveren van de roek onderscheiden hen ook van elkaar. De roep van de roek is lager dan het trage ’kraa kraa’ van de zwarte kraai en het is vaak ook nasaal. Op enige afstand lijkt het alsof de zwarte kraai een geheel zwart verenkleed heeft. Dat is niet zo, van dichtbij vertoont die een blauwachtige purperen glans. De kauw is de kleinste van de vier in Nederland voorkomende kraaiachtigen. Met een lengte van 33 cm is er nogal wat verschil met de 47 cm lange roek en de even grote zwarte kraai. Met de recentelijk in de omgeving van Tilburg verschenen raaf van 64 cm is het verschil wel héél opvallend. Een gedetailleerde blik op de kauw wijst uit dat hij ook niet helemaal zwart is. De kauw is grijs in de nek, hals en wangen. Ook de flanken zijn wat lichter getekend. De lichte ogen met een zwarte kern vallen op naast de geheel zwarte ogen van de zwarte kraai, de roek en de raaf. De kauw is een sociale vogel die altijd in de buurt van soortgenoten is.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
