zondag 13 december 2015

Dongevallei; Broedvogels 2014

 
 
 
Het nog kale landschap ,in het vroege voorjaar, wordt snel door dotters opgefleurd.
 
 
Ad Kolen
 
De vogels in het merendeel van de Dongevallei in het stadsdeel Reeshof in Tilburg worden sinds januari 2004 op een vaste wijze geteld. Tweemaal in de maand vanaf dezelfde route worden alle vogels genoteerd binnen de grenzen van het gebied. Daarbij is het gedrag, zeker in het broedseizoen, van belang. In het broedseizoen, half maart tot half juli, gaan de tellingen; broedvogellinventarisaties volgens de richtlijnen van het Broedvogel Monitoring Project (BMP) van sovon.
 
 
 
Een verdwaalde, waarschijnlijk ontsnapte Roodhalsgans, even in de Dongevallei, tijdens het broedseizoen.
 
 Datagrenzen, territorium- en nestindicerende waarnemingen, maar ook fusieafstanden de aanwezigheid van paren of solitaire vogels zijn bepalend voor het vaststellen van een territorium. Tijdens 8 rondes worden de gegevens verzameld om te kunnen bepalen of het om een territorium gaat, wat gelijk staat aan een broedvogel. Daarbij wordt niet bewust naar nesten of jonge vogels gezocht. Die geven echter wel meer zekerheid als ze toevallig gevonden worden. Soms valt het territorium van een vogelsoort maar voor een deel binnen de grenzen van de Dongevallei daar het gebied van de Dongevallei vrij smal is, 75 meter plaatselijk. De aanwijzingen zijn dan wel voldoend om het territorium aan het gebied toe te wijzen. Soms lijken aanwijzingen gering maar gezien het schuwe of verborgen leven van een soort, dus niet eenvoudig waar te nemen, zijn bepaalde feiten wel doorslaggevend.
 
 
 
 
Een paartje Kuifeenden.
 
 Het aantal en de soorten vogels die in de Dongevallei broeden wordt d.m.v. de BMP methode bepaald. Daarnaast is het doel van het sovon-broedvogelonderzoek het vaststellen van de aantalsontwikkelingen van alle broedvogels in ons land. Er wordt gewerkt met een gestandaardiseerde werkwijze; monitoring. Hiervoor is het nodig dat vaste gebieden jaar op jaar worden geteld. Hierdoor bestaat een betrouwbaar beeld van de aantalsveranderingen.
 
 
 
 
Het paren, bij Knobbelzwanen gaat er soms grof aan toe!
 
 
In de Dongevallei werden van 40 verschillende vogelsoorten territoria vastgesteld, in totaal 226. Het aantal vogelsoorten 40, is niet het hoogste. In 2010 en in 2011 werden van 41 vogelsoorten een of meerdere territoria vastgesteld. Het aantal van 226 is wel het hoogste tot nu. De stijging was vooral het gevolg van het geschikt maken van de kunstmatige broedvogelwand voor Oeverzwaluwen. In 2014 vonden 66 paren Oeverzwaluwen een plek om eieren te leggen en die uit te broeden in de wand.
 
 
 
 
Knobbelzwanen kunnen agressief reageren in de buurt van hun nest.
 
 
 
Daarnaast ging de stijging van het aantal Grote Canadese ganzen door. Tenminste 27 paren vonden een plek om te nestelen. De soort maakt een explosieve groei door in grote delen van de provincie. Het 1e jaar van de inventarisaties in de Dongevallei kon nog geen territoria van Grote Canadese ganzen worden vastgesteld! Met wat kleine schommelingen liggen de aantallen territoria van deze soort nog steeds in een stijgende lijn.
 
Enkele soorten; Knobbelzwaan, Wilde eend, Spotvogel en Merel laten een lichte daling in de aantallen zien. In tegenstelling tot o.a. Houtduif, Witte kwikstaart, Winterkoning en Tjiftjaf die een lichte stijgende lijn vertonen. Hoewel de meeste soorten schommelingen in de aantallen laten zien zijn er verder geen recente  grote verschillen aangetoond.
 
Van 2 vogelsoorten, de Gaai en niet de minste, de Wielewaal kon voor het eerst een territorium worden vastgesteld. Andere soorten zijn al of verdwijnen helaas helemaal uit beeld zoals Kuifleeuwerik, Torenvalk, Kievit, Blauwborst en Roodborsttapuit.
 

 
De Grote Canadese ganzen kregen veel jongen dit jaar!
 


Het aantal vastgestelde territoria per vogelsoort:                                                      

 
 
 
 
Fuut
3
Zwarte zwaan
1
Knobbelzwaan
2
Grauwe gans
1
Soepgans
4
Canadese gans
27
Nijlgans
2
Krakeend
2
Wilde eend
8
Soepeend
3
Kuifeend
4
Fazant
1
Waterhoen
7
Meerkoet
17
Scholekster
2
Houtduif
11
Turkse tortel
4
Oeverzwaluw
66
Witte kwikstaart
2
Winterkoning
2
Heggenmus
1
Roodborst
1
Merel
6
Bosrietzanger
3
Kleine karekiet
2
Spotvogel
1
Grasmus
1
Tuinfluiter
1
Zwartkop
3
Tjiftjaf
7
Fitis
10
Pimpelmees
2
Koolmees
6
Wielwaal
1
Gaai
1
Ekster
3
Zwarte kraai
3
Vink
3
Groenling
1
Putter
 
Aantal vogelsoorten
Totaalaantal territoria
1
 
40
226
 



Broedende Meerkoet.
 
 
 
 
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl



 

donderdag 10 december 2015

Dongevallei; Vogeltelling 10-12-2015



 
Een koude, doch mooie ochtend in de Dongevallei.


Ad Kolen.


Donderdag  10 december  2015,  08.56 u. - 11.47 u.
Lichte wisselende bewolking, zonnige periodes, krachtige wind, 5°C tot 7°C.

Vogeltelling in de Dongevallei Reeshof Tilburg door Ad Kolen.
 
Vogels
Fuut
1
Aalscholver
9
Grote zilverreiger
1
Blauwe reiger
3
Zwarte zwaan
2
Knobbelzwaan
4
Grauwe gans
3
Soepgans
23
Grote Canadese gans
141
Nijlgans
1
Krakeend
2p
Wilde eend
72
Soepeend
15
Tafeleend
1v
Kuifeend
7
Sperwer
1m &1v
Buizerd
1
Waterhoen
7
Meerkoet
27
Watersnip
2
Kokmeeuw
52
Houtduif
15
Turkse tortel
2&1z
Groene specht
1
Winterkoning
1
Merel
6
Koolmees
2
Ekster
5
Kauw
4
Roek
7
Zwarte kraai
7
Vink
17
Putter
34
Sijs
42
Aantal vogels
522
Aantal vogelsoorten
34

 

Sperwers:
Nog voor het gebied betreden wordt komt vanuit het middendeel van de Dongevallei een vrouwelijke Sperwer de Bijsterveldenlaan opgevlogen. Even later wordt hoog in de lucht de roofvogel door een Zwarte kraai lastig gevallen.

Op de brug over de Donge aan de Reuverlaan, het startpunt van de telling, vliegt een mannelijke Sperwer razendsnel het gebied weer in! De mannelijke Sperwer is aanzienlijk kleiner dan het vrouwtje. Daar het mannetje erg laag vloog kon de blauwgrijze bovenzijde goed gezien worden.

Geen konijnen, wel een haas:
Erg opvallend, geen konijn gezien vandaag! Maar nog meer opvallend, wel een haas gezien. Nog een vrij jonge exemplaar, gezien het formaat. Het dichter begroeid raken van de Dongevallei heeft het terrein nagenoeg ongeschikt gemaakt als leefgebied van deze zoogdieren.

Konijnen hebben het helemaal overgenomen, is ook meer geschikt voor deze soort! De laatste keer werd er 1 haas aangetroffen op 22 april 2007. Daarvoor werden er in 2006 (4) en in 2005 (5) hazen gezien, meest in het voorjaar. Van 2004 zijn geen gegevens bekend maar op de lijsten van enkele oriënterende bezoeken in 2003 staan in totaal 3 hazen. Tijdens 1 bezoek waren er dat zelfs 2 en ook in 2005 werden eenmaal 2 hazen gedurende 1 telling aangetroffen.
 
Aalscholver met broedvlek
Tussen de rustende Aalscholvers aan de rand van de plas aan de Reuverlaan een exemplaar gezien die al een witte broedvlek (dijvlek) had. De andere volwassen Aalscholver, die er bij stond had het niet en daarvan was het overige deel van het verendek ook geheel zwart. Het eerst vernoemde exemplaar had op de kop wat witte randen. Beide vogels zijn van een verschillende ondersoort! Het voorbije weekend in de Hoekse waard ook een Aalscholver met broedvlek gezien.

Metamorfose IJsvogelwanden:
De 5 IJsvogelwanden in de Dongevallei hebben recentelijk een ingrijpende gedaantewisseling ondergaan! Aangelegd in augustus 2013 bleven broedsels tot nu uit. Evenals in de Oever-zwaluwwand werd de ruimte achter de gaten van de IJsvogelwandjes bij de aanleg met een zandmengsel met veel leem en grove kiezelstenen gevuld. Een ondoordringbare barrière voor beide vogelsoorten.




Het zand van de Oeverzwaluw wand is met goed gevolg vervangen en resulteerde in 2 goede broedseizoenen (2014: 66 paren & 2015: 60 paren.) In een halve cirkel om iedere IJsvogelwand is nu een smalle sloot gegraven en is gaas verwerkt in de afdekkingslaag. Zo worden de konijnen geweerd, die enkele hopen achter de muurtjes vergraven hadden tot ware konijnenbergen.

IJsvogels komen al jaren elders in de Reeshof tot broeden. Mogelijk bevinden ze nu de aangepaste voorzieningen in de Dongevallei geschikt daarvoor!


Reacties naar adkolen@kpnmail.nl