maandag 26 december 2016

Vuurwerk, vluchten kan niet meer!



 
 
 
Ad Kolen
 
Op de eerste dag van dit jaar, wat al weer bijna achter ons ligt. Fietste ik vanuit Tilburg-Noord naar een nieuwjaarsbijeenkomst in de het centrum. Luide vuurwerkknallen galmden door de straten. Merels, Turkse tortels en roodborsten zochten, voor het wiel van mijn fiets langs, een veilig heenkomen. Maar dat was er blijkbaar niet! Even later keerden ze terug, weggejaagd door zware knallen uit een andere richting. Vuurwerk is, op juiste moment afgestoken, wel mooi om te zien. Maar als iemand die er alleen maar naar kijkt bij gelegenheid, realiseer ik me dat vuurwerk de natuur behoorlijk op zijn kop zet. Na meer verdieping in dit onderwerp, blijkt nu, bijna een jaar later dat het effect enorm is. De invloed van vuurwerk op de natuur, met name onze vogelbevolking, is groot.
 
Vogels in gevaar slaan alarm. Het zeer hoge, scherp en langgerekte sjtiiiii van de merel klinkt regelmatig door de straten tijdens mijn fietstocht. Ook het iets rollende striiiit en de klokkend pup-pup geluiden behoren tot het alarmarsenaal van merels. Met een opmerkelijke krachtige roller komt een winterkoning uit een tuin om de hoek gevlogen. Voorafgaande klonk een stevige knal. Het roodborstje laat meestal een scherpe metaalachtige tik horen van de schrik, die vaak als een roller versneld. Ook kennen velen wel het getik (teck-teck-teck) van zwartkoppen. In het voorjaar laten ze het horen als je te dicht bij het nest in de tuin komt.
 
Alarmgeluiden spelen een belangrijke rol in het leven van vogels. Jonge vogels duiken diep in hun nest bij het horen ervan. In het open velden drukken ze zich, samen met de oudervogels. Tegen de grond gaan ze om aan het gevaar te ontkomen. Angstkreten trekken ook soortgenoten aan. In het voorjaar worden territoriumgrenzen even vergeten om samen in een tegenaanval te gaan als bijvoorbeeld een roofvogel in het spel is. Vogels reageren in bepaalde situaties als andere vogelsoorten hun alarmkreten laten horen.
 
 

 
In periode rond de jaarwisseling is het anders, er is overal lawaai, veel knallen. Er komt geen hulp, bij de vele alarmroepen. Het wordt hopeloos! Het doet me denken aan uitzichtloos liedje van Jenny Arean; Vluchten kan niet meer, ik zou niet weten waar naar toe! Op het hoogtepunt, de nieuwjaarsnacht, als ook de champagnekurken knallen, kiezen vogels voor de enige uitweg, de lucht in. Direct na de jaarwisseling gaan tienduizenden vogels tegelijk de lucht in als reactie op het vuurwerk. Biologen van de Universiteit van Amsterdam hebben dat vastgesteld in samenwerking met het KNMI en de Koninklijke luchtmacht.
 
Al meerdere jaren werden op radarbeelden van het KNMI om 00.05 u. op 1 januari grote wolken boven heel Nederland gezien. Volgens onderzoekers niet van kruitdampen en vuurpijlen maar van vogels. Over het onderzoek is geschreven in het wetenschappelijke tijdschrift Behavioral Ecology. Op een website: http://horizon.science.uva.nl./fireworks/ is het verschijnsel goed te zien. Beelden van de weerradar van de Bilt laten zien wat er zich tijdens de nieuwjaarsnacht afspeelt. Gelijkende op buienradar maar met andere beelden. De speciaal ontworpen software herkent welke deeltjes er in de lucht zijn; regen, stof maar ook vogels. Over hoeveel vogels het gaat vertelt het programma zelfs. Tot op 1000 meter hoogte worden tot 1,5 uur na middernacht verstoorde watervogels gezien nabij de Bilt.
 
 


 
We leven in een tijd dat een oude kindervriend kleur moet bekennen, geen sigaar meer mag opsteken en hem de gebruikelijke borrel vaak onthouden wordt. Aan de uit de hand lopende traditie van het vuurwerk afsteken zal ook wel paal en perk gesteld worden, mag ik hopen!
 

 
 
In de nieuwsbrief ’vogelsenzo’ staan de artikelen uitgebreider.
Abonneer je door een e-mail te sturen aan: adkolen@kpnmail.nl
 




  Grote hoeveelheden kolganzen kiezen opgeschrokken, het luchtruim!

 
 
 

IJsvogel, meer kansen in het Noorderbos








 
Zaterdag 24 december 2016, 09.10 u. – 12.35 u.
Lichte wisselende bewolking met wat zon, matige wind, 7°C.


Vogeltelling in het Noorderbos door Ad Kolen.

 

  Vogels
 
Fuut
1
Blauwe reiger
3
Soepgans
1
Grote Canadese gans
1
Nijlgans
9
Krakeend
1
Wintertaling
1
Wilde eend
41
Soepeend
3
Buizerd
3
Grote bonte specht
3
Winterkoning
7&1z
Heggenmus
1z
Roodborst
3&1z
Merel
13
Staartmees
8
Pimpelmees
5
Koolmees
4
Boomklever
2
Boomkruiper
2
Gaai
5
Ekster
2
Kauw
1
Zwarte kraai
13
Spreeuw
3
Huismus
2
Vink
12
Putter
11
Aantal vogels
159
Aantal vogelsoorten
28




 
 
 
 
IJsvogel, meer kansen in het Noorderbos:
 
 
Afhankelijk van de plaatselijke stand van het aantal ijsvogels, komen ze ook in het Noorderbos voor. Tijdens 9 van de 24 tellingen werd dit jaar 1 ijsvogel gezien, tijdens 1 telling zelfs 2 stuks. In voorgaande jaren zijn ook broedgevallen van deze prachtige vogelsoort vastgesteld in het Noorderbos. In 2016 helaas niet. In de vaak steile oevers van de Zandley en de verschillende vertakkingen vinden ze soms een plek om hun nestgang uit te graven. Die kan wel een meter lang zijn met een holte aan het einde. Soms doen ze dat ook op een plek die minder ruimte biedt. In de wortelkluit van een omgevallen boom kan een nestgang door een ijsvogel uitgegraven worden. Het verticale van de wand is een vereiste, de diepte van de nestgang niet altijd, mits er niet te veel obstakels, als wortels in het zand zitten.
 

De omgetrokken Amerikaanse eik.
 
 
Tijdens het blessen van bomen werd het idee geboren om enkele te verwijderen Amerikaanse eiken niet om te zagen maar om te trekken, zodat de wortelkluit een mogelijk broedplaats voor ijsvogels kon gaan bieden. De Firma Weijtmans uit Udenhout, die het bosonderhoud voor de gemeente Tilburg uitvoert, heeft enkele weken terug en flinke boom plat gelegd. Nog 2 exemplaren zijn gemerkt om dezelfde behandeling te ondergaan.
 
 

De kluit is diep genoeg, tot wel 80 cm. Mooi recht maar niet effen, geen strak geheel. Wortels met nog zand er aan maken het geheel behoorlijk ongelijk. Na 2 uren hakken en zagen is voorbije zaterdag een prachtige verticale broedwand ontstaan. Het ziet er goed uit, hopelijk zijn een paar ijsvogels ook tevreden over het resultaat en gaan ze over enkele maanden aan de slag. Het blijft afwachten natuurlijk!
 
 
 
Na 2 uren hakken en zagen is voorbije zaterdag een prachtige verticale broedwand ontstaan.
 
 

 

Al meer dan 3 jaar verblijft er een solitaire witte gans (soepgans) op en rond de Noorderplas. Gedurende nagenoeg alle tellingen werd de vogel gezien. Sinds enkele maanden heeft een grote Canadese gans zich aangesloten. Met een kapotte vleugel kan de gans niet vliegen. Meestal verblijven ze elkaars gezelschap.

 
 

 
In de nieuwsbrief ’vogelsenzo’ staan de artikelen uitgebreider.
Abonneer je door een e-mail te sturen aan: adkolen@kpnmail.nl
 

 
 

Een meer open deel van het Noorderbos aan de noordzijde.