Kraaien

 

Roeken (Corvus frugilegus.)

 

 

Ad Kolen

 

Kraaien zijn opvallende vogels en leven vaak dichtbij mensen. In Tilburg-Noord, waar ik woon, zijn doorgaans zwarte kraaien, roeken, eksters, gaaien en kauwen aanwezig. Geliefd zijn ze niet altijd. Het roven van eieren en nestjongen van andere vogels wordt door vele niet op prijs gesteld. Het is echter een onderdeel van hun levenscyclus, ze voeden er hun eigen kroost mee. De levenswijze van kraaiachtigen is zeer boeiend. Het zijn slimme vogels die zich weten aan te passen in onze door menselijke invloeden beheerste wereld.

 
 

Bij het krassen van zwarte kraaien en het geratel van eksters denk je niet direct aan zangvogels. De kraaiachtigen (Corvidae) behoren wel tot de orde van de zangvogels (Passiformes.) Het is een uitgebreide familie met bijna 130 leden over de wereld verspreidt. Alleen in Nieuw-Zeeland en de poolstreken zijn ze niet gevestigd. Kraaiachtigen zijn niet altijd zwart. De veren van onze gaaien en eksters hebben verschillende opvallende tinten en zijn contrastrijk. Met wisselende licht invallen wordt blauw soms groen en een blauwe glans verschijnt op de zwarte veren. Kortom schoonheid vanwege de kleuren en ook de verschillende vormen zijn typerende en maken de kraaiachtigen de moeite waard om te volgen.

 

Alle hier voorkomende kraaiachtigen hebben zo hun eigenaardigheden die we eigenlijk vaak wel kennen. Het krassen van de zwarte kraai (Corvus corone) hoort bij onze leefomgevingen. Dat dit geluid niet altijd gelijk is merkt menigeen zeker wel op. Een vorm van communicatie waar mensen weinig van verstaan. Informatie over voedsel en bijvoorbeeld gevaren zijn onderdelen daarvan. Zwarte kraaien weren roofvogels uit hun territorium. Zo dapper zijn ze wel! Ervaring leerde dat er verschil is tussen de klanken die ze uitstoten bij gevaar door een buizerd (Buteo buteo) en bij een sperwer (Accipiter nisus.) Ook gaaien (Garrulus glandarius) zijn niet flauw en vallen zelfs met meerdere een Buizerd op het nest aan. Aanval is de beste defensie heeft ooit iemand gezegd!

 

 Eksters (Pica pica) maken typerende geluiden en hebben een erg mooi pak veren aan hun lijf. Tijdens de zweefvluchten is de pracht van de grote slagpennen soms te bewonderen. De handvleugel is overwegend wit, doch alle lichte veren(slagpennen) zijn met een dun zwart randje omzoomd. Een prachtig detail aan deze vaak vervloekte vogel.

 

Dat eksters kwetsbaar zijn blijkt uit het nestelgedrag. Nesten van eksters bevinden zich meestal binnen de bebouwde kom, dichtbij huizen en andere gebouwen. In buitengebieden broeden maar weinig eksters. Broedsels van eksters staan onder hoge predatiedruk van zwarte kraaien.

Deze grotere familieleden verslinden de jonge en de eieren en verbouwen het nest dan soms tot een eigen stulp.

 

 

 

 

Een paar roeken.

 

Hoewel ekster steeds meer in flinke aantallen bij elkaar gezien worden zijn vooral kauwen en roeken groepsvogels. De soorten afzonderlijk maar ook de combinatie van beide soorten tijdens het foerageren, en soms bij het broeden, komt vaak voor. Kauwen (Corvus monedula) en roeken (Corvus frugilegus) zoeken in de winter in Tilburg-Noord vaak naar de kleine eikels van de vele aangeplante moeraseiken.

 

 Kauwen zijn de kleinste van de hier voorkomende kraaiachtigen. Hun veren zijn meestal voor een deel niet echt zwart, een beetje grijs. Vooral om de hals hebben ze een lichtere band, een sjaal. De borstveren zijn vaak ook een tintje lichter dan de vleugels. Een Noord-Europese ondersoort (Corvus monedula soemmeringii), die hier soms wordt gezien, is licht aan de kop met een witte vlek (epaulet) op beide schouders. Door vermenging van ondersoorten bestaan er veel variaties en is het beeld vaak niet duidelijk. Determinatie tot op ondersoort is dan ook gewaagd. De derde naam in de wetenschappelijke aanduiding, soemmeringii, staat voor de Noord-Europese ondersoort. Kauwen vormen naast groepen ook hechte paren die het leven lang bij elkaar blijven.

 

Een groep eksters in Tilburg-Noord.

 

 

 

Uitspringende kenmerken van roeken zijn; enigszins afhangende vleugels tijdens het lopen en een wat houterig uitziende snavel.

Kraaien; erg boeiende vogels!

In de nieuwsbrief ’vogelsenzo’ nr. 10 staat dit artikelen volledig. Abonneer je door een e-mail te sturen aan: adkolen@kpnmail.nl

 

Reacties zenden naar adkolen@kpnmail.nl