Vliegende roze pelikanen.
Ad Kolen
De Pelikaan is geen onbekende naam in
Tilburg. We kenden pelikaanhallen, gebouwd door het gelijknamige
aannemersbedrijf. Een pelikaan sportschool en een pelikaanstraat hebben we in
de stad. Zelfs levende pelikanen verbleven in het Tilburgse dierenpark en zijn
nu te zien in het nabijgelegen Safaripark. Vogelaars en mensen die bij de
natuur betrokken zijn weten echter dat pelikanen niets met Tilburg hebben. Ze
komen zelfs niet in Nederland voor in het wild.
Pelikaanachtigen (Pelicaniformes) zijn
uitstekende zwemmers, goede vliegers en ze komen over heel de wereld voor. Maar
voornamelijk in tropische gebieden. Ze eten vissen die ze zowel in zoet als
zout water vangen. De orde omvat naast pelikanen ook keerkringvogels, jan van
genten, aalscholvers, slangenhalsvogels en fregatvogels.
Pelikanen (Pelicanidae) zijn grote plompe
vogels met korte stevige poten en een grote snavel. De keelzak is karakteristiek
en dient als schepnet voor hun belangrijkste voedsel, vis. Ook als koelvlak bij
warm weer heeft de keelzak een belangrijke functie. Ondanks het gewicht, tot
wel 14 kilo, zijn pelikanen goede vliegers en kunnen vaak grote afstanden
afleggen. Het zijn sociale vogels die gezamenlijk jagen en broeden in kolonies.
Er zijn 8 verschillende soorten pelikanen bekend.
In meerdere Oost-Europese landen komen
pelikanen voor. Het verspreidingsgebied van de roze pelikaan en de
kroeskoppelikaan bestrijkt dan ook Zuidoost-Europa en Rusland. Ik zag ze onder
andere in Oekraïne en Roemenië. Ze broeden ook in beiden landen. De aanleiding voor
mij om me er in te verdiepen! Beide soorten lijken wel op elkaar, het
verenkleed is overwegend wit. Ze behoren tot de grootste vliegende vogels van
de wereld.
De roze pelikaan (Pelecanus onocrotalus)
lijkt doorgaans op afstand helder wit. In het Engels heet de vogel dan ook
’white pelican’. In het broedseizoen is echter wel een lichtgeel roze waas
zichtbaar. In die periode worden de geelroze poten roder en ook de geler wordende
keelzak zorgt voor meer kleur. Iets minder van de helft van de vleugels van de roze
pelikanen zijn zwart. In de vlucht onderscheiden ze zich daardoor duidelijk van
de kroeskoppelikaan.
Roze pelikanen.
De kroeskoppelikaan (Pelecanus crispus) is iets groter dan de roze pelikaan. Het verenkleed is grijs getint wit. In het broedseizoen is de keelzak is roodachtig en zijn er krulveren op het achterhoofd.
Mensen die iets hebben met Suriname kennen de bruine pelikaan (Pelecanus
occidentalis.) Die in tegenstelling tot andere pelikanen duikt van een hoogte
van 3-10 meter om vissen te vangen. De soort broedt in de mangrove bossen en is
wat kleiner. Het is een prachtige vogel met een overwegend zilvergrijs met
bruin verenkleed. De kastanjebruine hals contrasteert prachtig met de witgele
kopkap.
Verder is er nog de kleine pelikaan (Pelecanus
rufencens), die voorkomt in grote delen van Afrika. Aan de rozerode rug dankt
de vogel de 2e naam; roodrugpelikaan. De grijze pelikaan kwam veel
voor op de Filippijnen. Vandaar ook de wetenschappelijke naam Pelecanus
Philippensis. Maar is er sinds 1940 niet meer waargenomen.
De Australische pelikaan (Pelecanus
conspicillatus) heeft een gele tot roze keelzak die tijdens de balts vuurrood
wordt. De snavel is een van de grootste van de wereld en speelt ook in rol in het
baltsritueel. De witte pelikaan (Pelecanus erythrorhynchos) leeft in
Noord-Amerika. De witte hoornen knobbel op de snavel, waaraan mannetjes te
herkennen zijn, verdwijnt na het broedseizoen. De Peruaanse pelikaan(Pelecanus
thagus) wordt ook wel chilipelikaan
of humboldtpelikaan genoemd.
Een bijzondere
vogelfamilie met wetenswaardige eigenschappen en namen die iets zeggen over hun
uiterlijk of waar ze voorkomen. Wie weet kom je een of meerdere soorten tegen
op een vakantiereis in Europa of verder weg!
|
In de nieuwsbrief ’vogelsenzo’ staan de artikelen
uitgebreider.
Abonneer je door een e-mail te sturen aan: adkolen@kpnmail.nl
|
