Het 1e half uur van deze trekdag was het nog donker en stil.
Een verslag van de Openbare Vogeltrekdag georganiseerd door de Vogelwerkgroep KNNV Tilburg op zondag 14 oktober 2012, 07.00 u. - 16.00 u. op het viaduct over het Wilhelmina-kanaal aan de Meierijbaan (Oude Eindhovense weg) in Tilburg.
Foto: Inge Radstake.
Een mooie doch koele dag met duidelijke trek !
’s Morgens om half zeven op de fiets vanuit Tilburg Noord richting de Meierijbaan rijdende werd het al duidelijk dat de voorspelde doorbreking van de regenperiode een feit was.
Enkele uren daarvoor goot het nog! Op dat moment glinsterden echter de sterren tussen de brekende wolken door en vanaf het viaduct was het laatste stukje van de afgaande maan te zien. Het werd een frisse maar mooie dag met wisselende, meest lichte bewolking en veel zon (80%.) Een matige, soms krachtige wind waaide uit het zuidwesten en de temperatuur begon laag bij 4°C. en liep op tot 12°C.
De opzet van de jaarlijkse Vogeltrekdag is om aan de Tilburgers te laten zien wat ‘Vogeltrek’ is en daar zo veel mogelijk over te vertellen. Waardoor het ‘vogelen’ en de Vogelwerkgroep meer bekendheid verwerven. Meerdere leden van de Vogelwerkgroep en enkele bevriende andere vogelaars stonden in totaal 34 bezoekers te woord die korte maar vaak ook langere tijd op de trektelpost verbleven.
Foto: Inge Radstake.
Het 1e half uur van deze trekdag was het nog donker en stil. Ook de rest van het 1e tel uur waren er nog weinig activiteiten waar te nemen. Daarbij lag de temperatuur nog behoorlijk laag ook. Tussen 07.00 u. – 08.00 u. werden slechts 7 vogels geteld die in de trekrichting, van noordoost naar zuidwest vlogen. Het ging om 2 Vinken en 5 Zwarte mezen.
In het 1e uur en nog even daarna werden wel veel Kokmeeuwen gezien (842 ex.) Die komen van het industrieterrein Loven aan de oost rand van Tilburg. Ze brengen er de nacht door op de daken van grote bedrijfshallen. In de ochtendschemering gaan zo op zoek naar voedsel en verplaatsen zich dan veelal langs het Wilhelminakanaal in zuidelijke richting. In grote en kleine groepen, soms in lange slierten, trokken ze deze morgen over het viaduct om tegen de avond terug te keren. Dit gebeuren valt onder de noemer ’slaap- / voedseltrek’ niet tot wat mijn gewoonlijk onder vogeltrek verstaat; het verplaatsen van de broedgebieden naar de overwintergebieden, of omgekeerd.
Pas het 2e uur kwam de trek wat op gang. Nog niet heel veel,158 vogels in een uur, meest Vinken en Graspiepers.
Het 3e uur was er pas sprake van echte trek, 437 vogels trokken voorbij. Het 4e uur steeg het aantal nog iets en trokken 457 vogels voorbij. Tijdens het 3e en 4e uur lagen de aantallen het hoogst. Daarna halveerden ze weer en namen verder af. Spreeuwen en Vinken overheersten op deze dag.
Iets voor het 6e tel uur, tegen 12.00 u. ontstond er roofvogeltrek. In totaal werden 22 Buizerds gezien en later op de dag nog eens 2. De bijna permanent schijnende zon veroorzaakte thermiek (kolommen opstijgende warme lucht,) waarvan deze grote vogels profiteerden om op te stijgen. Plaatselijk zagen we Buizerds vrij snel hoogte winnen terwijl ze nauwelijks gebruik maakten van hun vleugels. Op grote hoogte zweefden ze daarna weg in zuidwestelijke richting.
De aantallen:
Tussen 07.00 u. en 16.00 u. werden op deze dag 1680 naar zuidwesten of westen trekkende vogels geteld. Niet alle waargenomen vogels konden als soort gedetermineerd worden. Deze werden als familie; Lijster specie(41), mees specie(29), vink specie(48) of als zangvogel; zangvogel specie(48) genoteerd. Van de ook ter plaatse voorkomende Slechtvalk en Grote gele kwikstaart werden van elk soort ook een exemplaar duidelijk in de trekrichting vliegende gezien. Verder werden de volgende aantallen genoteerd; Aalscholver(167), Boomleeuwerik(4), Buizerd(24), Graspieper(76), Grote gele kwikstaart(1), Houtduif(2), Huiszwaluw(4), Keep(6), Kneu(8), Koolmees(3), Koperwiek(7), Merel(1), Pimpelmees(7), Putter(2), Rietgors(1), Sijs(6), Sperwer(3), Spreeuw(634), Veldleeuwerik(21), Vink(520), Witgatje(1), Zanglijster(17) en Zwarte mees(7.)
Foto: Ad Kolen.
Vogelrijke omgeving:
De telpost, aan de rand van Moerenburg is op zich al een vogelrijke omgeving. Vanaf het viaduct werden in de directe omgeving als niet trekkende vogels, buiten de steeds over het kanaal op en neer pendelende gaaien, o.a. genoteerd: Canadese gans(19), buizerd(5), Torenvalk(1), Slechtvalk(1), Witgat(1), Turkse tortel(1), IJsvogel(1), Groene specht(1), Grote bonte specht(2), Grote gele kwikstaart(3), Goudhaan(1), Staartmees(17), Pimpelmees(1), Boomklever(3), Boomkruiper(1), Sijs(15). Bont zandoogje(1.) Vandaag werd, voor de derde keer binnen enkele weken, een Zware specht gezien die vanuit zuidoostelijke richting in noordwestelijke richting de stad in vloog.
Het viaduct:
Het viaduct over het Wilhelminakanaal is een onderdeel van de Meierijbaan die van 1950 tot eind 1971 deel uit maakte van Rijksweg 63 (Breda-Tilburg-Eindhoven). Na de ingebruikneming van de nieuwe Rijksweg 58 werd de weg afgesloten voor alle gemotoriseerd verkeer.
Vanaf circa 1990, of mogelijk nog eerder gebruiken Tilburgse vogelaars jaarlijks in oktober deze plek om langs de stad trekkende vogels te bekijken en te tellen. Vanaf 2000 is er de jaarlijkse Openbare vogeltrekdag van de Vogelwerkgroep. Sinds 1994 loopt er over de Meierijbaan een fietspad naar Moergestel.
Het viaduct werd in 1941 aangelegd. Kort na dolle dinsdag in september 1944 bliezen terugtrekkende Duits soldaten de betonnen brug over het Wilhelminakanaal, van de nog niet voltooide Meierijbaan, op.
Hoewel het geen spectaculaire trekdag was en er geen bijzondere dingen gezien werden was het toch weer zeer de moeite waard. De kijkers en de tellers maar ook overige de belangstellende hebben duidelijk het fenomeen vogeltrek kunnen ervaren. Met een stevige zuidwesten wind op kop vlogen veel vogels tamelijk laag en konden ze, vooral vanaf het 2e deel van de ochtend, door het mooie zonlicht, ook goed gezien worden.
Al met al een geslaagde dag, waarop tussendoor werd bijgepraat en van alles uitgelegd!
Kijk voor een overzicht van de waarnemingen op deze vogeltrekdag op www.trektellen.nl .
