Hazelaar
Ad Kolen
De
hazelaar is op meerdere plaatsen aangeplant in parken en plantsoenen in
Tilburg-Noord. Het zijn cultivars. Een cultivar is een gekweekte variant door
selectie uit een soort. Er zijn vaak vele variëteiten. De hazelaar wordt met de
wetenschappelijke naam Corylus avellana aangeduid. De uitzonderlijke cultivar ’Contorta’,
met sierlijk gedraaide takken, is veel aangeplant in tuinen. Grote takken van
deze krulhazelaar worden als ’paasboom’ versierd. Deze cultivar heeft de
benaming Corylus avellana ’Contorta’.
Stuifmeel katjes (mannelijke bloemen) van de hazelaar.
In de winter zijn de knoppen van de
hazelaar bruinrood, eivormig met afgeronde top en dakpansgewijs over elkaar
liggende schubben. De hazelaar bloeit
voor het blad uit komt. Vroeg in het jaar verschijnen de mannelijke bloemen.
Lange katjes met stuifmeelbloemen bengelen vanaf januari als gele versiersels
aan de twijgen. Deze keer was het erg vroeg, al voor de jaarwisseling. De piepkleine
rode stamperbloempjes zijn er dan ook al. De bevruchting vindt plaats door
mannelijke bloemen van een andere struik. Door kruisbestuiving worden genen
uitgewisseld. De vrouwelijke bloem ontwikkelt zich tot een hazelnoot. De noot
is omgeven door een wijd bekervormig omhulsel van getande schutblaadjes.
Boomhazelaar
De
boomhazelaar (Corylus colurna) heet vanwege zijn herkomst uit Zuidoost-Europa
en Klein-Azië ook wel de Turkse hazelaar. De boomhazelaar is een echte boom met
een flinke stam en schubbige schors. De stam is zelden gevorkt en de takken zijn
dun en afstaand. De weelderig groeiende bladeren hangen licht af. De bladeren
van de boomhazelaar zijn iets sterker gelobd en meer glanzend maar lijken toch
sterk op die van de hazelaar. De mannelijke en de vrouwelijke bloeiwijzen van
beide soorten zijn ook erg gelijkend. De vruchten, de hazelnoten zijn wel wat
verschillend. De vruchten van de boomhazelaar zijn iets groter en harder maar
ook goed eetbaar. De noten zitten met meerdere bijeen, ieder in een aparte
bolster met stijve stekelige uitsteeksels. De noot van de hazelaar is herkenbaar
aan het ’platte kontje’.
Boomhazelaars in de Jac. van Vollenhovenstraat.
De
boomhazelaar is blijkbaar een ideale straatboom, hij is in veel steden aangeplant.
Het wordt uiteindelijk een mooie grote boom, met een pyramide vormige kroon,
tot een hoogte van 25 meter. Hij is sterk, en weinig gevoelig voor vervuiling en
strenge winters. De boomhazelaar verdraagt gesloten wegdek en wortelt diep. Hij
kan tegen sterke luchtverontreiniging en groeit op elke grond. In Tilburg-Noord
staan bijna 200 boomhazelaars. Op vele plaatsen los tussen andere boomsoorten.
In rijen staan ze in verschillende straten zoals in de Jac. Van
Vollenhovenstraat, de Borodinstraat, de Leharstraat, de Kapelmeesterlaan, de
Tartinistraat en aan het Gounodpad. In de landen waar de boomhazelaar van nature
voorkomt wordt het hout voor het maken van meubels gebruikt, het heeft een
fraaie nerf.
Wandelstokken en hoepels
De hazelaar draagt
niet alleen lekkere vruchten maar leverde in het verleden ook goed buigzaam hout
waarvan wandelstokken, hoepels voor vaten en tekenkool (houtskool) werd
gemaakt. De dunne twijgen waren goed voor het maken van vlechtwerken.
Reacties naar
adkolen@kpnmail.nl
