Broedende torenvalk in het Noorderbos 7 april 2007.
Ad Kolen
Vanaf het eerste begin dat ik naar vogels kijk maak ik notities van mijn bevindingen. Aanvankelijk korte teksten met details voor de herkenning van de verschillende vogelsoorten. Vrij snel daarna noteer ook de waargenomen soorten. Talloze schriften en notitieboekjes heb ik volgeschreven en heel veel vogellijstjes zijn door mij ingevuld. Nog steeds leg ik zo veel mogelijk van mijn waarnemingen en ervaringen vast. Dat gaat soms nog in een boekje of op een vogellijst. Alle gegevens worden echter al vele jaren ingevoerd op mijn computer en in overzichtelijke bestanden geplaatst. Ook een flink deel van mijn schriftelijk vastgelegde waarnemingen zijn ondertussen digitaal verwerkt of gaan dat worden binnen niet al te lange tijd.
Aanvankelijk noteer ik alleen de vogelsoorten. Later zijn daar ook de aantallen, de bijzondere gedragingen en de omstandigheden bijgekomen. Bij het uitwerken van reeksen van tellingen blijken allerlei bijzonderheden van belang te zijn. Hoe meer details je vastlegt, hoe beter en gedetailleerd je excursies, tellingen en inventarisaties kunt beschrijven. Mijn persoonlijk ervaring is ook als ik het noteer het ook beter te onthouden is. Mijn aantekeningen, aanvankelijk nog pril en onervaren, gaan terug tot 1983. Al die verzamelde gegevens zijn bij elkaar een historisch, voornamelijk lokaal bestand van vogelsoorten en andere natuurlijke zaken die verdwenen of nieuw verschenen zijn. Jammer genoeg zijn niet altijd de aantallen vastgelegd. De waarnemingen van de laatste korhoenders in de Loonse en Drunense Duinen staan wel vermeld in mijn gegevens. Afnames van soorten als nachtegaal en zomertortel in onze omgeving liggen naast toenames van soorten als boomklever en cetti’szangers vast in mijn bestanden.
Vogelen is voor mij op de eerste plaats genieten van de vogels en de omgeving waar in ze leven. Diepere oorzaken en achtergronden van verschijnselen en het gedrag van vogels tracht ik steeds meer in beeld te brengen. Ook veranderende situaties in aantallen en de oorzaken daarvan zijn boeiend en wekken mijn interesse op.
Rond de eeuwwisseling ben ik begonnen aan reeksen jaartellingen en broedvogelinventarisaties in verschillende gebieden in de buurt; Noorderbos, Dongevallei en Quirijnstokpark. De toegevoegde meerwaarde daarvan is dat de broedvogelinventarisaties volgens de richtlijnen van het Broedvogel Monitoring Projecten (BMP) van Sovon worden uitgevoerd. Sovon gebruikt de gegevens van dit landelijk omvangrijke project voor het vaststellen van de aantalsontwikkelingen van alle broedvogelsoorten in Nederland. Naast het genieten is nuttig gebruik van de door mij verzamelde gegevens er dus bijgekomen. Wat ik toch wel belangrijk vind.
Na het uitkomen van de Vogelatlas in 2018 heeft Sovon het project LiveAtlas bedacht. De opzet is om de verspreidingsgegevens van alle vogelsoorten hiermee actueel te houden. Een uurtelling in een kilometerhok, zoals voor de Vogelatlas is uitgevoerd, is de basis van het geheel. In de praktijk zijn alle waarnemingen van vogelwandelingen welkom. Van zowel de aantallen vogels als van alleen de soorten vogels.
Hoewel ik het aanvankelijk het niet aantrekkelijk vond voer ik sinds 2020 al mijn vogelwaarnemingen in via de app Avimap van Sovon. Zowel alle gegevens van de jaartellingen als alle andere regelmatig of incidenteel uitgevoerde vogelrondjes. Gewend om alles in boekjes of op lijstjes te noteren duurde het even om de juiste manier te vinden het via de app te doen. Het leert snel echter. Maar met steeds mijn notitieboekje bij de hand om bijzonderheden vast te leggen! Het geeft me nog meer voldoening te weten dat al mijn waarnemingen nuttig gebruikt worden.
Tijdens een recente bijeenkomst van de lokale Vogelwerkgroep is het gebruik van LiveAtlas opnieuw ter sprake gekomen. Hoewel het werken met de app al eerder is toegelicht en er door meerdere mensen mee gewerkt wordt, is het niet voor iedereen duidelijk hoe het werkt. Via LiveAtlas | Sovon kun je uitgebreide informatie vinden over het project. Verder is het een kwestie van doen! Vraag een waarnemingscode aan op de site van Sovon Voor feiten over vogels | Sovon en ga aan de slag!
Leren vogelen is naast veel informatie vooraf lezen toch vooral een zaak van ervaringen op doen in het veld. De Vogelwerkgroepleden en andere belangstellenden kunnen individueel op verzoek tijdens een van mijn vogelronden meelopen. Naast het invoeren van de LiveAtlas in praktijk ervaar je ook hoe vogels te herkennen en te tellen. Geluiden zijn daarbij belangrijk, naast de zang zijn er allerlei andere klanken die vogels uitstoten waardoor ze opvallen.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
Mannelijke fazant.
