Voorjaar in het Noorderbos.
Noorderbos; De vogels in 2022
verschenen en verdwenen vogelsoorten
lage aantallen naast pieken
Ad Kolen
Het Noorderbos is gelegen juist buiten de noordgrens van de stedelijke bebouwing van Tilburg. Het is één van de drie locaties die ik jaarlijks onderzoek op de voorkomende vogelsoorten en de aantallen daarvan. Een beeld vormen van de lokale vogelstand in verschillende biotopen is de opzet van deze onderzoeken. Dit is een verslag van de resultaten van de tellingen in het Noorderbos in 2022.
Afwisseling in biotopen
Het Noorderbos is circa 110 ha groot en officieel in 2003 geopend. Een deel van de beplantingen zijn vanaf 1990 aangelegd. Het merendeel van de bomen is in het begin van dit millennium geplant. Het Noorderbos is als recreatiebos (wandelen, fietsen, paardrijden en natuur) bestempeld en is aangelegd op de voormalige vloeivelden van Tilburg. Hier is vanaf de jaren twintig van de vorig eeuw zo’n vijftig jaar het stads- en industriewater van de stad gezuiverd. De vloeivelden zijn aangelegd op een deel van een brede lange strook heidevelden ten noorden van de stad. Het Noorderbos is een gevarieerd gebied met oude en jonge bossen, graslandjes, beken, sloten en een flinke zandwinplas. Het Noorderbos is gevoegd in het op dat moment bestaande landschap. De structuren van de vloeivelden zijn tot op de dag van vandaag te herkennen. De afwisseling in biotopen trekt vele verschillende soorten vogels naar het Noorderbos.
Een element uit de periode van de vloeivelden.
De vogelstand op gestandaardiseerde wijze vastgelegd
De vogelstand wordt hier jaarlijks op een gestandaardiseerde wijze in kaart gebracht. De tweemaal per maand gelopen telronden zijn in het broedseizoen (achtmaal) uitgevoerd volgens de richtlijnen van het Broedvogel Monitoring Project van Sovon. De uitkomsten van deze reeks geven, naast een beeld van de broedende vogels ook een weergave hoe het met de vogelbevolking het jaar rond gesteld is. Het is geen volledig beeld. Maar steeds op dezelfde manier langs een vaste route de aantallen aanwezige vogels vastleggen geeft wel een vergelijkbare weergave van de verschillende jaren. Ook met de gebieden onderling, die op gelijke wijze zijn bekeken, zijn eventueel vergelijkingen mogelijk. Daarnaast worden de in het broedseizoen de verzamelende gegevens gedeeld met Sovon die ze gebruikt om vast te stellen hoe de aantallen van de Nederlandse broedvogels zich ontwikkelen. Sinds enkele jaren worden de in de rest van het jaar verzamelde gegevens ook met Sovon gedeeld. Die worden mét de door vele andere vogelaars verzamelde gegevens gebruikt om het beeld van de Nederlandse vogelbevolking op een actueel peil te houden (LiveAtlas).
Het weer
Het weer in 2022 is met één woord te omschrijven, droog! Het jaar is gemiddeld genomen droog verlopen met 773 mm regen tegen 853 mm normaal. Er zijn grote verschillen vastgesteld. Natte en droge maanden wisselende elkaar af. Een natte februari maand kwam na een droge eerste maand van het jaar. In de zomer was het extreem droog voornamelijk in het zuiden en het oosten. Buien waren er wel, soms hevig, maar meestal lokaal. Vanaf september is er meer neerslag gevallen met opnieuw grote lokale verschillen.
De herstelde oeverzwaluwwand
Doorlopende reeks
De vogeltellingen in het Noorderbos zijn in een doorlopende reeks vanaf 2003 uitgevoerd. Vanaf het begin in 2003 zijn tot het einde van 2022 in totaal 137 verschillende vogelsoort in het Noorderbos waargenomen. In totaal zijn in deze periode van twintig jaar 112.083 vogels geteld. Vanaf een vaste route worden alle aanwezige vogels, binnen de grenzen van het gebied genoteerd. Een strikte frequentie van tweemaal per maand en een gelijkmatige verdeling over de maand wordt aangehouden. Het begin van de tellingen wisselen om en om tussen de hoofdingang aan de Stokhasseltlaan en de ingang aan de Kalverstraat.
Veertig broedvogels
Het gaat in 2022 in het Noorderbos om veertig broedvogels, of beter gezegd om veertig verschillende vogelsoorten waarvan voldoende gegevens zijn verzameld om één of meerdere territoria vast te stellen. Bij het vaststellen van territoria volgens de BMP-methode wordt op broedgedrag van vogels gelet. Dan zijn ‘nestindicerend, geldige waarnemingen, datumgrenzen, fusieafstanden, territoriumindicerend en minimale eisen’ de termen die gelden als doorslaggevende factoren. Het meeste van deze termen zijn in het veld niet meer zichtbaar van belang. Sinds enkele jaren gebruik ik de app ’Avimap’ van Sovon. De app filtert de benodigde gegevens er uit. Op de website van Sovon zijn aan het einde van het broedseizoen via autoclustering door één knopdruk alle territoria te bepalen. Het aantal vastgestelde territoria van veertig vogelsoorten in 2022 is vijf lager dan het aantal van het voorgaande jaar. Het ligt ook onder het gemiddelde (42,6) van de tellingen sinds 2003. Lagere aantallen territoria zijn vastgesteld in 2003 (39) en 2013 (37). Het hoogste aantal (46) is in 2020 genoteerd.
Drieënzeventig soorten vogel
In het teljaar 2022 zijn in het Noorderbos het aantal van 4847 vogels waargenomen. Het betreft 73 verschillende soorten. Het aantal vogelsoorten is evenals het aantal vogels laag dit jaar. Het gemiddelde van het aantal vogelsoorten is 79,15. Het hoogste aantal is zesentachtig (2005 & 2012) en het laagste per jaar is tweeënzeventig (2015).
De Noorderplas
Noorderplas, blijvend onrustig
De Noorderplas grenzende aan de Kalverstraat hoort bij het Noorderbos. Het is een flinke plas waaruit het zand voor de aanleg van de noordoostelijke randweg en vele andere bouwprojecten is gewonnen aan het begin van dit millennium. De enorme diepte van de plas zorgde later voor instabiele oevers. De aannemer kreeg de opdracht zand terug te storten aan de randen. Dit is later een grootschalig commercieel project geworden. Van 2008 tot en met 2018 is op grote schaal laagwaardig zand in de plas gestort. Met het zand zijn naast allerlei bouwmaterialen, veel stenen en daarbij ook veel waterplanten en grote hoeveelheden slib gestort. Na het beëindigen van dit project is de plas ingericht om zich te kunnen ontwikkelen tot een natuurplas. Opgeleverd op 15 maart 2019. Voorzieningen voor rietkragen en een diepte van de plas tussen drie en vier meter zijn hoopgevende vooruitzichten. Vrij snel daarna vallende de talrijke bubbels op die uit het water omhoog borrelen. Het vele organisch materiaal dat met de terug stortingen in de plas te recht is gekomen zet zich om in moerasgas, methaan. In wisselende, vaak grote hoeveelheden blijft het methaan opborrelen. Tot het einde van dit teljaar is dat waargenomen. Vooral als er weinig wind staat vallen de bubbels op aan het strakke wateroppervlak. De verwachte opleving van de natuur na de inrichting en de herstelde rust is nog niet echt gekomen. Er ontwikkelt zich wel een rijke rietkraag aan de oostrand nabij de Kalverstraat.
Ganzen en aalscholvers
Ondanks de maatregelen komt het herstel van het eenden- en watervogelbestand niet echt van de grond op en rond de Noorderplas. Van de grote Canadese gans is in 2022 één succesvol broedsel aangetroffen. Ook tijdens acht eerdere jaren is één territorium van deze soort vastgesteld. In 2022 zijn 377 grote Canadese ganzen geteld. Een wat lager aantal in een jarenlange reeks van wisselende aantallen. Deze ganzen komen hier gewoonlijk drinken en rusten vanuit het oostelijk gelegen grootschalig agrarisch gebied. Grauwe ganzen liften soms met ze mee, 96 exemplaren geteld dit jaar. De al sinds 2013 aanwezige witte soepgans is 22 keer geteld dit jaar. De aalscholver is dit jaar eigenlijk alleen in de wintermaanden waargenomen. Waarnemingen daarbuiten zijn van andere jaren wel bekend. Sinds enkele jaren komen grote groepen aalscholvers in december en in januari gezamenlijk vissen op de plas. In totaal 112 in 2022 waarvan 37 op 23 november en 55 op 7 december. De fuut met 48 waarnemingen komt pas in september met drie jongen te voorschijn.
Canadese ganzen met jongen.
Eenden en meerkoeten
Hoewel het aantal wilde eenden sterk dalende is, 579 in 2022 en de soepeenden ook afnemen (21) zijn er van andere soorten eenden wel enkele noemenswaardige feiten vastgesteld. In januari zijn groepjes (3 & 5) foeragerende grote zaagbekken op de plas gezien. Zowel mannen als vrouwen. Tijdens twee tellingen, één in september en één in oktober worden groepjes (4 & 7) foerageren slobeenden in het midden van de plas gezien. Ze slobberen voortdurend met de kop juist onder water. Opvallend gedrag in dit 3 tot 4 meter diepe water. Gewoonlijk zoek slobeenden in ondiep water naar voedsel. Er drijft blijkbaar iets eetbaars juist onder de waterlijn (algen-wieren?) In het eerste deel van het jaar zijn op acht opeenvolgende tellingen krakeenden gezien. In totaal 54 in 2022. De drie voorgaande jaren zijn er steeds minder dan tien gezien. Aan het einde van deze reeks toch nog een watergebonden vogelsoort die het wel goed doet. In 2022 zijn 215 meerkoeten geteld en 7 territoria vastgesteld. Dan komt er nog één. Ook het waterhoen heeft in 2022 een goed jaar doorgemaakt. Met 57 waargenomen exemplaren en 5 vastgestelde territorium is het gelijk aan het ook uitstekende jaar 2021. Beide soorten, vooral het waterhoen, komen ook buiten de plas voor.
Ooievaars in het Noorderbos.
Reigers en ooievaars
Grote zilverreigers worden meest in de wintermaanden gezien. Ook in 2022, vijf in totaal. Tientallen ooievaars broeden al jaren in het Safaripark Beekse Bergen. Ze vliegen vrij rond en worden nog al eens foeragerende in de buitengebieden van Tilburg Noord waargenomen. In de winter slinkt het aantal gewoonlijk tot ongeveer twintig exemplaren. Dit jaar zijn er echter tot in november grote aantallen ooievaars ten noorden van Tilburg gezien. Op 23 november 2022 tracht een groep van 72 ooievaars cirkelend neer te strijken bij de Noorderplas. Al snel stijgt de groep weer naar hogere regionen en zweeft af in westelijke richting. Een tamelijk stabiel aantal blauwe reigers wordt al twintig jaar in Noorderbos waargenomen. De waarnemingen variëren tussen 33 en 79 exemplaren, dit jaar zijn het er 53. Gezien over alle tellingen dalen de waarnemingen in maart en april om direct weer in mei te stijgen tot ongeveer het gemiddelde niveau van de rest van het jaar. Dit jaar is de eerste maal een broedende blauwe reiger aangetroffen met minstens één jong. Goed verborgen was het een hele klus dit te bevestigen. Ik sluit niet uit dat er meerdere of mogelijk eerdere broedsels van blauwe reigers hebben plaats gevonden in het Noorderbos.
Bonte vliegenvanger, nieuwe soort in het Noorderbos.
Verschenen en verdwenen
Naast een nieuwe broedvogelsoort, de blauwe reiger, is er ook een nieuwe vogelsoort in het Noorderbos gezien, de bonte vliegenvanger (3) met territoriumindicerende activiteiten. Het verdwijnen van een vogelsoort uit een omgeving is soms voorspelbaar. Vanaf het begin van de tellingenreeks floreert de fazant in het Noorderbos. Hij wordt het jaarrond regelmatig gezien ook als broedvogel doet hij het goed (3-8 territoria). Vanaf 2015 halveren de aantallen. Een opleving in 2017 is van korte duur. In 2021 zijn maar 5 fazanten gezien en is één territorium vastgesteld. dit jaar ontbreekt de fazant geheel in het Noorderbos. De fazant is landelijk vele jaren uitgezet voor de jacht. Hoewel hij al heel lang hier voorkomt is dat niet van nature. Uitzetten is al jaren verboden maar nog lang illegaal uitgevoerd. Nu dat ook voorbij is komt naar voren dat er gebieden zijn waar de fazant zich niet zelfstandig kan handhaven. Ook in het noordoostelijk van Tilburg gelegen grootschalige landbouwgebied komt al enkele jaren geen fazant meer voor. Van de elf ooit in het Noorderbos waargenomen roofvogels zijn in 2022 twee soorten aangetroffen. Eenmaal één havik en 23 maal één buizerd, zonder vastgesteld territorium. Wel zijn er juist uitgevlogen buizerds aan de rand van het gebied gezien (3). Aan het einde van 2021 heeft Bosbeheer Tilburg, Weijtmans B.V. de aanwezige oeverzwaluwwand hersteld. De overwoekerde wand is vrijgezet en uitgebreid. Later is de wand verder afgeschermd om verstoring te voorkomen. Helaas zijn er geen oeverzwaluwen gaan broeden. Het komt meer voor dat dergelijke voorzieningen niet jaarlijks gebruikt worden. Ook de stenen wand in de Dongevallei is dit jaar niet bezet.
Lage aantallen
Naast geheel ontbrekende vogelsoorten zijn er in 2022 nogal wat in lage aantallen waargenomen zoals scholekster (4), kievit (3), kokmeeuw (37), stormmeeuw (8), kleine mantelmeeuw (1), holenduif (11), houtduif (109), koekoek (1) en gierzwaluw (3). Van slechts drie soorten uit deze reeks zijn territoria vast gesteld, holenduif (1), houtduif (9) en koekoek (1).
IJsvogels, spechten, zwaluwen en piepers
De ijsvogel nestelde in 2022 even buiten de grens van het telgebied. Er zijn echter voldoende gegevens verzameld om één territorium in het Noorderbos vast te stellen. Het voedsel voor de jongen is langs de Noorderplas bij elkaar gevist (zeven waarnemingen). De grote bonte specht, de meest talrijke specht in Nederland het zich 72 maal laten zien in het Noorderbos in 2022. Er zijn 6 territoria van deze soort vastgesteld. De overige spechten komen hier in veel lagere aantallen voor en laten zich minder vaak zien. Wel behoren er nog drie soorten spechten tot de broedvogels, groene specht (1), zwarte specht (1) en kleine bonte specht (2). De verschillende soorten zwaluwen broeden hier niet. Wel worden hier voedsel- en drinkvluchten gezien van boerenzwaluw (40), huiszwaluw (10) en gierzwaluw (3). De boompieper floreert vanaf het begin van de tellingenreeks. Wisselingen in aantallen per jaar liggen tussen 49 en 13. Het aantal territoria is dit jaar op 8 vastgesteld, zo ook in de twee voorgaande jaren. Het hoogste aantal in de reeks was 12 (2011) het laagste 5 (2017 & 2018).
Het vroege trio
Het drietal, winterkoning, heggenmus en roodborst is eerder door mijn benoemd als het vroege trio. Ze zingen alle drie al vroeg in het jaar en hun biotopen overlappen elkaar. De toenemende bramen- en brandnetel concentraties in het gebied, vaak aan bosranden zijn geliefde omgevingen. De winterkoning doet het met 255 waarnemen en 25 territoria erg goed in het Noorderbos dit jaar. De stijgende lijn is voor deze soort doorgetrokken. Vijfentwintig waarnemingen zijn voor de heggenmus genoteerd en 9 territoria zijn vast gesteld. Alleen in 2007 zijn er meer territoria vastgesteld (11.) Het aantal waarnemingen van de roodborst (150) ligt in de lijn van de laatste jaren. Het aantal territoria (6) valt echter wat lager uit dit jaar.
Lijsters
Na lagere aantallen door sterfte door het usutuvirus heeft de merel zich vorig jaar weer hersteld (283 waarnemingen en 15 territoria). Dit teljaar zijn 250 waarnemingen gedaan en 21 terrioria vastgesteld. Van zanglijsters zijn 56 waarnemingen vastgelegd en 9 territoria. De trend van de zanglijster geeft vooral een stijgende lijn aan vanaf het begin. Soms stabiel maar ook sterke wisselingen in de aantallen komen voor. Lage aantallen van de wintergast, de koperwiek (83). Alle overige lijsterachtigen ontbreken dit jaar.
Zangertjes
Van de eerder waargenomen zangertjes ontbreken sprinkhaanzanger en braamsluiper. Die zijn in vorige jaren in zeer lage aantallen waargenomen. De overige acht zangertjes zijn in wisselende aantallen aangetroffen. In volgorde van aantallen (met W voor het aantal waarnemingen en T voor het aantal territoria er achter) zijn dat: Tjiftjaf (W162 - T24), zwartkop (W110 - T22), grasmus (W44 - T14), kleine karekiet (W20 - T9), fitis (W17 - T7), tuinfluiter (W19 - T12), spotvogel (W1 - T1) en bosrietzanger (W1 - T1). Over langere termijn gezien nemen bosrietzanger en spotvogel af. Ook de fitis verliest terrein door het groeien van het bosareaal. Daarentegen zitten zwartkop en fitis en alleen dit jaar ook de tuinfluiter behoorlijk in de lift. De aantallen van de grasmus nemen licht af. Ook de kleine karkiet neemt wat af maar wisselt ook sterk.
Naast een nieuwe broedvogelsoort, de blauwe reiger, is er ook een nieuwe vogelsoort in het Noorderbos gezien, de bonte vliegenvanger (3) met territoriumindicerende activiteiten. Het verdwijnen van een vogelsoort uit een omgeving is soms voorspelbaar. Vanaf het begin van de tellingenreeks floreert de fazant in het Noorderbos. Hij wordt het jaarrond regelmatig gezien ook als broedvogel doet hij het goed (3-8 territoria). Vanaf 2015 halveren de aantallen. Een opleving in 2017 is van korte duur. In 2021 zijn maar 5 fazanten gezien en is één territorium vastgesteld. dit jaar ontbreekt de fazant geheel in het Noorderbos. De fazant is landelijk vele jaren uitgezet voor de jacht. Hoewel hij al heel lang hier voorkomt is dat niet van nature. Uitzetten is al jaren verboden maar nog lang illegaal uitgevoerd. Nu dat ook voorbij is komt naar voren dat er gebieden zijn waar de fazant zich niet zelfstandig kan handhaven. Ook in het noordoostelijk van Tilburg gelegen grootschalige landbouwgebied komt al enkele jaren geen fazant meer voor. Van de elf ooit in het Noorderbos waargenomen roofvogels zijn in 2022 twee soorten aangetroffen. Eenmaal één havik en 23 maal één buizerd, zonder vastgesteld territorium. Wel zijn er juist uitgevlogen buizerds aan de rand van het gebied gezien (3). Aan het einde van 2021 heeft Bosbeheer Tilburg, Weijtmans B.V. de aanwezige oeverzwaluwwand hersteld. De overwoekerde wand is vrijgezet en uitgebreid. Later is de wand verder afgeschermd om verstoring te voorkomen. Helaas zijn er geen oeverzwaluwen gaan broeden. Het komt meer voor dat dergelijke voorzieningen niet jaarlijks gebruikt worden. Ook de stenen wand in de Dongevallei is dit jaar niet bezet.
Jonge buizerd.
Naast geheel ontbrekende vogelsoorten zijn er in 2022 nogal wat in lage aantallen waargenomen zoals scholekster (4), kievit (3), kokmeeuw (37), stormmeeuw (8), kleine mantelmeeuw (1), holenduif (11), houtduif (109), koekoek (1) en gierzwaluw (3). Van slechts drie soorten uit deze reeks zijn territoria vast gesteld, holenduif (1), houtduif (9) en koekoek (1).
IJsvogels, spechten, zwaluwen en piepers
De ijsvogel nestelde in 2022 even buiten de grens van het telgebied. Er zijn echter voldoende gegevens verzameld om één territorium in het Noorderbos vast te stellen. Het voedsel voor de jongen is langs de Noorderplas bij elkaar gevist (zeven waarnemingen). De grote bonte specht, de meest talrijke specht in Nederland het zich 72 maal laten zien in het Noorderbos in 2022. Er zijn 6 territoria van deze soort vastgesteld. De overige spechten komen hier in veel lagere aantallen voor en laten zich minder vaak zien. Wel behoren er nog drie soorten spechten tot de broedvogels, groene specht (1), zwarte specht (1) en kleine bonte specht (2). De verschillende soorten zwaluwen broeden hier niet. Wel worden hier voedsel- en drinkvluchten gezien van boerenzwaluw (40), huiszwaluw (10) en gierzwaluw (3). De boompieper floreert vanaf het begin van de tellingenreeks. Wisselingen in aantallen per jaar liggen tussen 49 en 13. Het aantal territoria is dit jaar op 8 vastgesteld, zo ook in de twee voorgaande jaren. Het hoogste aantal in de reeks was 12 (2011) het laagste 5 (2017 & 2018).
Mannelijke ijsvogel bij zijn nest.
Het vroege trio
Het drietal, winterkoning, heggenmus en roodborst is eerder door mijn benoemd als het vroege trio. Ze zingen alle drie al vroeg in het jaar en hun biotopen overlappen elkaar. De toenemende bramen- en brandnetel concentraties in het gebied, vaak aan bosranden zijn geliefde omgevingen. De winterkoning doet het met 255 waarnemen en 25 territoria erg goed in het Noorderbos dit jaar. De stijgende lijn is voor deze soort doorgetrokken. Vijfentwintig waarnemingen zijn voor de heggenmus genoteerd en 9 territoria zijn vast gesteld. Alleen in 2007 zijn er meer territoria vastgesteld (11.) Het aantal waarnemingen van de roodborst (150) ligt in de lijn van de laatste jaren. Het aantal territoria (6) valt echter wat lager uit dit jaar.
Lijsters
Na lagere aantallen door sterfte door het usutuvirus heeft de merel zich vorig jaar weer hersteld (283 waarnemingen en 15 territoria). Dit teljaar zijn 250 waarnemingen gedaan en 21 terrioria vastgesteld. Van zanglijsters zijn 56 waarnemingen vastgelegd en 9 territoria. De trend van de zanglijster geeft vooral een stijgende lijn aan vanaf het begin. Soms stabiel maar ook sterke wisselingen in de aantallen komen voor. Lage aantallen van de wintergast, de koperwiek (83). Alle overige lijsterachtigen ontbreken dit jaar.
Zangertjes
Van de eerder waargenomen zangertjes ontbreken sprinkhaanzanger en braamsluiper. Die zijn in vorige jaren in zeer lage aantallen waargenomen. De overige acht zangertjes zijn in wisselende aantallen aangetroffen. In volgorde van aantallen (met W voor het aantal waarnemingen en T voor het aantal territoria er achter) zijn dat: Tjiftjaf (W162 - T24), zwartkop (W110 - T22), grasmus (W44 - T14), kleine karekiet (W20 - T9), fitis (W17 - T7), tuinfluiter (W19 - T12), spotvogel (W1 - T1) en bosrietzanger (W1 - T1). Over langere termijn gezien nemen bosrietzanger en spotvogel af. Ook de fitis verliest terrein door het groeien van het bosareaal. Daarentegen zitten zwartkop en fitis en alleen dit jaar ook de tuinfluiter behoorlijk in de lift. De aantallen van de grasmus nemen licht af. Ook de kleine karkiet neemt wat af maar wisselt ook sterk.
Dertien eieren van een pimpelmees, één van de succesvolle broedsels in een nestkast.
Mezen
De aantallen van de koolmezen vallen hoog uit door het uitgevoerde nestkastproject. Er zijn 403 waarnemingen geregistreerd en 42 territoria vastgesteld. De pimpelmees is 211 keer geteld en er zijn 21 territoria vastgesteld. Van beide soorten zijn tientallen jongen uitgevlogen. Een goed resultaat wat mogelijk heeft bijgedragen aan de vermindering van de overlast van de eikenprocessierupsen. Zie verder in het verslag over dit project. Verder: Staartmees, 54 waarnemingen en 1 territorium. Matkop 4 waarnemingen. Kuifmees 1 waarneming. Boomklever en boomkruiper zitten beiden in een licht stijgende lijn. Boomklever, 59 waarnemingen en 4 territoria zijn vastgesteld. Drie broedgevallen in een nestkast met goed resultaat. In totaal 23 uitgevlogen jonge boomklevers. Er zijn 59 boomkruipers geteld en 7 territoria van deze soort zijn vastgesteld.
Kraaien en vinken
De ekster komt talrijk voor in de nabij gelegen woonwijken maar moet van het Noorderbos niet veel hebben. Alleen in de buurt van een paar woningen wordt de soort enkele malen gezien in het Noorderbos. Achtmaal in 2022. Territoria zijn niet vastgesteld. In de laatste tien jaren was dat slechts eenmaal. De kauw ontbreekt al sinds 2012 als broedvogel. Wel verblijft de soort soms in de hoge bomen aan de rand van de Stokhasseltlaan. Met maar 50 waarnemingen dit jaar zijn de aantallen al jarenlang afgenomen. Zwarte kraaien zijn ook minder (107) gezien maar er zijn wel 5 territoria vastgesteld. Van vink (281), keep (3), groenling (19), putter (1) en goudvink (8) zijn de waargenomen aantallen erg laag. De overige vinkachtigen ontbreken.
Hoop en vrees
2022 gaat voor het Noorderbos als een slecht jaar de boeken. De aantallen van zowel de in totaal waargenomen vogels als de vastgesteld territoria zijn laag. Het toch vrij snel niet meer voorkomen van een algemene vogel als de fazant doet me wel iets. Ook al hoort hij eigenlijk helemaal niet thuis. De wel van lokale herkomst zijnde patrijs wordt hier al jaren niet meer gezien. Meerdere vaker waargenomen soorten waren er gewoon niet dit jaar. Zoals meerdere roofvogels, de watersnip, stellopers en de kramsvogels. Daarentegen is een nieuwe broedvogelsoort, de blauwe reiger, goede resultaten van de spechtensoorten en stijgende aantallen van zwartkop, tjiftjaf en ander ’boomvogels’ toch wel enigszins hoopgevend. Het is duidelijk dat het extreem warme en droge weer sterk van invloed is geweest op de resultaten van de vogeltellingen en inventarisaties in het Noorderbos in 2022. En dat ook op ander plaatsen heb ik dat vastgesteld. De vogelgriep en andere interne en externe negatieve invloeden spelen zeker ook mee. Een gebied, in dit geval het Noorderbos staat nooit op zichzelf. De omstandigheden in de regio maar ook landelijk of zelfs Europees hebben op een bepaalde manier invloed. Voorlopig sluit ik ook hier af met de aanname dat in 2022 een samenloop van negatieve omstandigheden de resultaten in het Noorderbos enorm beïnvloed hebben. Met hoop en vrees kijk in uit naar het nieuwe jaar.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
