Beplanting met botanisch en decoratieve waarde zoals deze Kaukasische vleugelnoot.
Quirijnstokpark; De vogels in 2022
Gematigde aantallen en een bovengemiddeld soortenbestand
Ad Kolen
Het Quirijnstokpark aan de oostrand van het Tilburgse Stadsdeel Noord is één van de drie locaties die ik jaarlijks onderzoek op de voorkomende vogelsoorten en de aantallen daarvan. Een beeld vormen van de lokale vogelstand in verschillende biotopen is de opzet van deze onderzoeken. Dit is een kort verslag van de resultaten van de tellingen in het Quirijnstokpark in 2022.
Gevarieerde beplanting en recreatieve functie
Het Quirijnstokpark is een groene buffer tussen de woonwijk Quirijnstok In Tilburg Noord en het Industrieterrein Loven. Het oostelijk aan het industriegebied grenzende bosplantsoen speelt daar een belangrijke rol in. Het park is glooiend aangelegd en de vijver bestrijkt nagenoeg de gehele lengte van het huidige park. In de zomer van 1975 werd het Quirijnstok opgeleverd en heeft ondertussen een belangrijke recreatieve functie verworven. De begroeiing bestaat voor een deel uit bomen en struiken die van nature in deze omgeving voorkomen zoals zomereik, vuilboom, veldesdoorn, lijsterbes, vlier en beuk. Verder is een beplanting aangebracht met botanisch en decoratieve waarde uit vele windstreken. Ook is een deel van de oude aanwezige beplanting in het geheel opgenomen. Van de ruim 200 aangeplante balsempopulieren, bedoeld als snelle groeiers om volume aan het park te geven staan er nog enkele tientallen. Ze vormen nu een belangrijke voedselbron voor vogels en bieden aan meerdere vogelsoorten nestgelegenheid.
%20.jpg)
Bijna vliegvlugge pimpelmees.
Aantallen voor lokale en landelijke meetnetten
De vogelstand wordt hier jaarlijks op een gestandaardiseerde wijze in kaart gebracht. De tweemaal per maand gelopen telronden zijn in het broedseizoen uitgevoerd volgens de richtlijnen van het Broedvogel Monitoring Project van Sovon. De uitkomsten van deze reeks geven, naast een beeld van de broedende vogels ook een weergave hoe het met de vogelbevolking het jaar rond gesteld is. Het is geen volledig beeld. Maar steeds op dezelfde manier langs een vaste route de aantallen aanwezige vogels vastleggen geeft wel een vergelijkbare weergave van de verschillende jaren. Ook met de gebieden onderling, die op gelijke wijze zijn bekeken, zijn eventueel vergelijkingen mogelijk. Daarnaast worden de in het broedseizoen verzamelende gegevens gedeeld met Sovon die ze gebruikt om vast te stellen hoe de aantallen van de Nederlandse broedvogels zich ontwikkelen. Sinds enkele jaren worden de in de rest van het jaar verzamelde gegevens ook met Sovon gedeeld. Die worden mét de door vele andere vogelaars verzamelde gegevens gebruikt om het beeld van de Nederlandse vogelbevolking op een actueel peil te houden.
Het weer
In het Quirijnstokpark zijn sinds 2001 op de eerdere beschreven manier vogelgegevens verzameld. In 2001 en in 2003 zijn alleen broedvogel inventarisaties (BMP) gedaan. In 2007 tot en met 2009 en van 2012 tot en met 2022, veertien jaren dus, zijn jaartellingen én broedvogelinventarisaties uitgevoerd. Het weer in 2022 is met één woord te omschrijven, droog! Het jaar is gemiddeld genomen droog verlopen met 773 mm regen tegen 853 mm normaal. Er zijn grote verschillen vastgesteld. Natte en droge maanden wisselen elkaar af. Een natte februari maand kwam na een droge eerste maand van het jaar. In de zomer was het extreem, droog voornamelijk in het zuiden en het oosten. Buien waren er wel, soms hevig, maar meestal lokaal. Vanaf september was er meer neerslag met opnieuw grote lokale verschillen.
In het Quirijnstokpark zijn sinds 2001 op de eerdere beschreven manier vogelgegevens verzameld. In 2001 en in 2003 zijn alleen broedvogel inventarisaties (BMP) gedaan. In 2007 tot en met 2009 en van 2012 tot en met 2022, veertien jaren dus, zijn jaartellingen én broedvogelinventarisaties uitgevoerd. Het weer in 2022 is met één woord te omschrijven, droog! Het jaar is gemiddeld genomen droog verlopen met 773 mm regen tegen 853 mm normaal. Er zijn grote verschillen vastgesteld. Natte en droge maanden wisselen elkaar af. Een natte februari maand kwam na een droge eerste maand van het jaar. In de zomer was het extreem, droog voornamelijk in het zuiden en het oosten. Buien waren er wel, soms hevig, maar meestal lokaal. Vanaf september was er meer neerslag met opnieuw grote lokale verschillen.
Blauwe reiger in het Quirijnstokpark.
Tweeënzestig vogelsoorten sinds 2001
Ondanks de extreme weersomstandigheden was 2022 voor het Quirijnstokpark geen slecht jaar. Zeer lage aantallen zowel in vogelsoorten als in aantallen zijn niet vastgesteld. In de beide andere telgebieden, het Noorderbos en in de Dongevallei zijn de resultaten wat minder gunstig uitgevallen. Met in totaal 2200 waargenomen vogels tijdens de 24 telronden lagen de aantallen in het Quirijnstokpark 200 tot 400 exemplaren lager dan in enkele voorgaande teljaren. Het aantal waargenomen vogelsoorten ligt met tweeënveertig gelijk aan het vorig jaar en zelfs iets boven het gemiddelde. Ook het aantal van vijftwintig territoria van verschillende vogels is boven het gemiddelde. Tijdens de zestien in totaal uitgevoerde broedvogelinventarisaties, vanaf 2001 in dit gebied, zijn van achtendertig verschillende vogelsoorten territoria vastgesteld. Samen met de jaartellingen in zijn in de periode tweeënzestig verschillend vogelsoorten op naam gebracht in het Quirijnstokpark.
Vijfentwintig broedvogels
Het gaat in 2022 in het Quirijnstokpark om vijfentwintig broedvogels, of beter gezegd om vijfentwintig verschillende vogelsoorten waarvan voldoende gegevens zijn verzameld om één of meer territoria vast te stellen. Bij het vaststellen van territoria volgens de BMP-methode wordt op broedgedrag van vogels gelet. Dan zijn ‘nestindicerend, geldige waarnemingen, datumgrenzen, fusieafstanden, territoriumindicerend en minimale eisen’ de termen die gelden als doorslaggevende factoren. Het meeste van deze termen zijn in het veld niet meer zichtbaar van belang. Sinds enkele jaren gebruik ik de app ’Avimap’ van Sovon. De app filtert de benodigde gegevens er uit. Op de website van Sovon zijn aan het einde van het broedseizoen via autoclustering door één knopdruk alle territoria te bepalen.
Acht territoria van de winterkoning
Eén territorium is vastgesteld van staartmees, grote bonte specht, groene specht, meerkoet en nijlgans. Op 7 februari is al een paar nijlganzen met 11 donsjongen op de vijver gezien. De soort was al meerdere malen eerder dit jaar in het park waargenomen. Op 20 juli wordt plots nog een paar nijlganzen met acht jongen van ruim twee weken oud aangetroffen. Het is niet helemaal duidelijk of ze ook in het park broedde. Van acht vogelsoorten zijn twee territoria berekend; waterhoen, holenduif, zanglijster, tuinfluiter, boomklever, gaai, kauw en zwarte kraai. Drie territoria zijn voor pimpelmees en boomkruiper vastgesteld. Merel, ekster en vink gaan alle drie voor vier territoria en roodborst en zwartkop voor vijf. De hoogste aantallen territoria zijn vastgesteld voor de winterkoning met acht en de koolmees met negen territoria. Van de negen koolmezen territoria zijn er acht vastgesteld via een nestkastonderzoek. Al deze legsels zijn succesvol geëindigd. Er vlogen tussen elf en drie gezonde jonge koolmezen uit de nestkasten.
Halsbandparkieten
Gedurende het jaar 2022 zijn in het Quirijnstokpark in totaal tweeëntwintighonderd vogels waargenomen, bestaande uit tweeënveertig verschillende vogelsoorten. Hoogste aantallen werden geteld van houtduif (319), Merel (223), koolmees (166), ekster (141) en nijlgans (117). Verder in aantallen aflopende zijn onder andere gezien, roodborst (113), tamme eend (110), pimpelmees (89), vink (89), huismus (89), zwarte kraai (78) en gaai (77). Onder de minder waargenomen soorten zijn bijzonderheden zoals twee vuurgoudhaantjes, één appelvink en één middelste bonte specht. De middelste bonte specht liet goed, prachtig door de zon belicht, zijn rode kruin en roze flanken bewonderen. Hoewel ze een groot deel van het jaar niet in het Quirijnstokpark verblijven hebben de halsbandparkieten zich in de omgeving gevestigd. Ze verblijven al enige jaren aan de oostrand van Tilburg, tot in Moerenburg. De laatste drie telronden zijn ze in het Quirijnstokpark weer halsbandparkieten waargenomen. Ze komen vooral af op het vele vogelvoedsel wat op de balkons van de twee flats wordt geëtaleerd. Het hoogste aantal dat dit jaar is waargenomen is vijf. Waaronder jonge vogels van dit jaar. Waar ze zich hebben voortgeplant is niet duidelijk.
Kortom, er is een aardig resultaat verzamelt tijdens aangename wandeluurtjes in een mooie omgeving!
Ondanks de extreme weersomstandigheden was 2022 voor het Quirijnstokpark geen slecht jaar. Zeer lage aantallen zowel in vogelsoorten als in aantallen zijn niet vastgesteld. In de beide andere telgebieden, het Noorderbos en in de Dongevallei zijn de resultaten wat minder gunstig uitgevallen. Met in totaal 2200 waargenomen vogels tijdens de 24 telronden lagen de aantallen in het Quirijnstokpark 200 tot 400 exemplaren lager dan in enkele voorgaande teljaren. Het aantal waargenomen vogelsoorten ligt met tweeënveertig gelijk aan het vorig jaar en zelfs iets boven het gemiddelde. Ook het aantal van vijftwintig territoria van verschillende vogels is boven het gemiddelde. Tijdens de zestien in totaal uitgevoerde broedvogelinventarisaties, vanaf 2001 in dit gebied, zijn van achtendertig verschillende vogelsoorten territoria vastgesteld. Samen met de jaartellingen in zijn in de periode tweeënzestig verschillend vogelsoorten op naam gebracht in het Quirijnstokpark.
Paar nijlganzen met acht jongen.
Vijfentwintig broedvogels
Het gaat in 2022 in het Quirijnstokpark om vijfentwintig broedvogels, of beter gezegd om vijfentwintig verschillende vogelsoorten waarvan voldoende gegevens zijn verzameld om één of meer territoria vast te stellen. Bij het vaststellen van territoria volgens de BMP-methode wordt op broedgedrag van vogels gelet. Dan zijn ‘nestindicerend, geldige waarnemingen, datumgrenzen, fusieafstanden, territoriumindicerend en minimale eisen’ de termen die gelden als doorslaggevende factoren. Het meeste van deze termen zijn in het veld niet meer zichtbaar van belang. Sinds enkele jaren gebruik ik de app ’Avimap’ van Sovon. De app filtert de benodigde gegevens er uit. Op de website van Sovon zijn aan het einde van het broedseizoen via autoclustering door één knopdruk alle territoria te bepalen.
Acht territoria van de winterkoning
Eén territorium is vastgesteld van staartmees, grote bonte specht, groene specht, meerkoet en nijlgans. Op 7 februari is al een paar nijlganzen met 11 donsjongen op de vijver gezien. De soort was al meerdere malen eerder dit jaar in het park waargenomen. Op 20 juli wordt plots nog een paar nijlganzen met acht jongen van ruim twee weken oud aangetroffen. Het is niet helemaal duidelijk of ze ook in het park broedde. Van acht vogelsoorten zijn twee territoria berekend; waterhoen, holenduif, zanglijster, tuinfluiter, boomklever, gaai, kauw en zwarte kraai. Drie territoria zijn voor pimpelmees en boomkruiper vastgesteld. Merel, ekster en vink gaan alle drie voor vier territoria en roodborst en zwartkop voor vijf. De hoogste aantallen territoria zijn vastgesteld voor de winterkoning met acht en de koolmees met negen territoria. Van de negen koolmezen territoria zijn er acht vastgesteld via een nestkastonderzoek. Al deze legsels zijn succesvol geëindigd. Er vlogen tussen elf en drie gezonde jonge koolmezen uit de nestkasten.
Halsbandparkieten
Gedurende het jaar 2022 zijn in het Quirijnstokpark in totaal tweeëntwintighonderd vogels waargenomen, bestaande uit tweeënveertig verschillende vogelsoorten. Hoogste aantallen werden geteld van houtduif (319), Merel (223), koolmees (166), ekster (141) en nijlgans (117). Verder in aantallen aflopende zijn onder andere gezien, roodborst (113), tamme eend (110), pimpelmees (89), vink (89), huismus (89), zwarte kraai (78) en gaai (77). Onder de minder waargenomen soorten zijn bijzonderheden zoals twee vuurgoudhaantjes, één appelvink en één middelste bonte specht. De middelste bonte specht liet goed, prachtig door de zon belicht, zijn rode kruin en roze flanken bewonderen. Hoewel ze een groot deel van het jaar niet in het Quirijnstokpark verblijven hebben de halsbandparkieten zich in de omgeving gevestigd. Ze verblijven al enige jaren aan de oostrand van Tilburg, tot in Moerenburg. De laatste drie telronden zijn ze in het Quirijnstokpark weer halsbandparkieten waargenomen. Ze komen vooral af op het vele vogelvoedsel wat op de balkons van de twee flats wordt geëtaleerd. Het hoogste aantal dat dit jaar is waargenomen is vijf. Waaronder jonge vogels van dit jaar. Waar ze zich hebben voortgeplant is niet duidelijk.
Kortom, er is een aardig resultaat verzamelt tijdens aangename wandeluurtjes in een mooie omgeving!
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
