zaterdag 16 september 2023

Aalscholver in het Wilhelminapark



















Een jonge aalscholver op een tak van een oude katsuraboom (Cercidiphyllum japonicum) in het Wilhelminapark in Tilburg. 
Deze boom wordt ook wel koekjes- of broodboom genoemd vanwege de heerlijke geur tijdens de bladval in september.
(Foto: Joost Werkhoven).


Aalscholver in het Wilhelminapark

” Hoe bijzonder kan zo’n aalscholver hier zijn? ”


Ad Kolen

Op zondag 10 september 2023 ontvang ik een e-mailbericht van Joost Werkhoven met de tekst: ”José, Arnold en Joost zagen verbaasd deze vogel in het Wilhelminapark”. Met toevoeging van bovenstaande prachtige foto.

 Bomenkenner Joost Werkhoven geeft die dag een rondleiding langs de bijzondere bomen van het jubilerende Wilhelminapark, 125 jaar bestaat het park! Het Wilhelminapark en ook het Leypark zijn de mooiste parken van de Tilburg volgens Joost, beiden ontworpen door zijn favoriete tuinarchitect Leonard Springer.

 

De vogel op de boven de vijver hangende tak van een oude katsuraboom is een jonge aalscholver die zijn vleugels droogt. Als vogelaar weet je dat de aalscholver in zijn jeugd een lichte borst heeft en dat de aalscholver zijn veren moet drogen na het vissen. De afwijkende constructie van de vleugelveren van de aalscholver en het niet invetten daarvan zorgen dat geen lucht in de veren achter blijft. Dat helpt ze bij het snel achtervolgen van vis onder water. Maar daardoor worden de vleugels wel kletsnat. Dat maakt het heel zwaar om vanuit het water direct op te vliegen. Wat ze dan ook nauwelijks doen, ze proberen eerst de veren wat te drogen. Soms doen ze dat zelfs drijvend op het water door de vleugel enige tijd omhoog gestoken te houden.


















In een tweede e-mailbericht merkt Joost op: ”Hoe bijzonder kan zo’n aalscholver hier zijn, nooit eerder hebben wij hier een aalscholver gezien.”


Het is bijzonder dat zo’n grote watervogel zo ver de stad indringt om zijn kostje bij elkaar te scharrelen. Hoog over de stad vliegende is de vijver in het Wilhelminapark maar een grote druppel tussen de bebouwing. Toch weet de vogel dit plekje te vinden. Tilburg heeft maar weinig wateren in het centrum en directe omgeving maar in steden met grachten vist de aalscholver tot midden in het centrum. Op kleine vijvers zoals hier in het Wilhelminapark verschijnen ze al vroeg in de ochtend om ongestoord te kunnen vissen. Vaak vist de aalscholver alleen of met enkele soortgenoten. Op groter vaak troebele water vissen ze gezamenlijk. In een lijn jagen ze de vissen voor zich uit. Door steeds over elkaar heen te vliegen kunnen ze de opgejaagde vissen grijpen. Deze effectieve methode zag ik voor het eerst tientallen jaren terug op het IJsselmeer. Ook op de plas van het Noorderbos zie ik dat in de winter gebeuren als tientallen overwinterende aalscholvers er gezamenlijk foerageren.

 

De aalscholver is honderden jaren vervolgd. De slechte waterkwaliteit speelde ze gedurende het midden van de vorige eeuw ook flink parten. Na het invoeren van bescherming namen de aantallen aalscholvers toe, ook de verbetering van de waterkwaliteit pakt aanvankelijk positief uit voor de soort. Regelmatig komt de discussie weer naar boven van de vermeende concurrentie met de beroepsvisserij. Ook vanuit de sportvisserij wordt geklaagd. Zelfs op Europees niveau wordt er nu over gesproken!

Aalscholver weer onder vuur in Europees Parlement | Vogelbescherming

Vogelbescherming Nederland zet daar wetenschappelijke kennis tegenover!

De aalscholver eet vissen van 15-40 cm, voornamelijk de soorten die veel voorkomen. De afname van de voedselrijkdom, sinds eind jaren 1970 neemt de fosfaatbelasting van de wateren in Nederland af. Dit heeft een effect op de totale visstand. Hierbij neemt de biomassa aan vis af wat ook effect heeft op het aalscholverbestand. In de laatste 12 jaar neemt de aalscholver gestaag af, met minder dan 5% per jaar. In 2020 werden 16.500 paar geteld, dat is een derde minder dan in 2010 (bron van  trends en aantallen: Sovon Vogelonderzoek Nederland).































Het wennen aan mensen en de afname van vis in bepaalde wateren maakt dat de aalscholver op zoek gaat naar rijke viswateren als vis- en parkvijvers. Daar worden jaarlijks tonnen lokvoer en brood voor de eendjes in gegooid. Daar doen veel vissen het goed en worden zelfs terug gezet (soms gewond). Ondanks het troebele water in het Wilhelminapark is de vijver toch aanlokkelijk voor de aalscholver om er te vissen!


Reacties naar adkolen@kpnmail.nl




















Een volwassen aalscholver langs de Maas in Maastricht met op de achtergrond de Basiliek O.L.V. Ter Zee.