Vandaag (zondag 12 augustus 2012) een fietstocht gemaakt van Bergen op Zoom naar Kapelle in Zeeland. Gedeeltelijk om een excursie voor de Vogelwerkgroep (KNNV Tilburg) voor te bereiden en anderzijds om een eerder gereden tocht langs de Westerschelde opnieuw te ervaren. Hoewel ik niet de enige fietser ben met die met de trein gaat, is het toch eenvoudig om samen met mijn eigen fiets in Bergen op Zoom te komen. Helaas is zowel op het station van Tilburg als op dat van Bergen op Zoom op deze zonnige zondagochtend nog geen koffie te krijgen. Binnen een uur (09.00 u.) rij ik dus al door het centrum van Bergen op Zoom in westelijke richting. Tussen een mooi park aan de linkerzijde en oude verdedigingswerken rechts gaat de tocht verderop een flink stuk langs ’De Zoom’.
De Zoom:
Ooit had ik de gedachte dat dit riviertje iets te maken had met de naam van de stad. Maar dat is niet zo! De naam Bergen op Zoom heeft meerdere verklaringen, waaronder die van bergen als haven of verwijzend naar de hoogteverschillen door de ligging op de Brabantse wal, en het woord Zoom als zijnde de rand van de Brabantse Wal, dan wel afkomstig van het woord soma, dat moeras betekent.
Diep onder het bladerdek stroomt het water van de Zoom.
Wat het ontstaan van de Zoom betreft is er ook verwarring. Het is de vraag of je wel van een beek mag spreken. De huidige Zoom wordt namelijk ook Moervaart genoemd, en die naam verraadt het al: deze waterloop is een oeroude, gegraven vaart. aangelegd voor het vervoer van turf (moer.) Daar staat tegenover dat die vaart gevoed wordt door natuurlijk water vanuit de Kalmthoutse Heide, waar ook de Rissebeek ontspringt, die richting Roosendaal stroomt. Het zou dus goed kunnen dat het tracé van de Moervaart ook (deels) de oorspronkelijke loop van zo’n beekje volgt. In Nederland stroomt de Zoom langs Wouwse plantage en mondt uit in de Theodorushaven in Bergen op Zoom. Bovenop het talud van dit diep liggende stroompje groeien meerdere exemplaren van de Reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera.)
Krabben en kreukels:
Het oude groene stadsdeel gaat over in grootschalige industrie. Met de jaren is het stuk tot de Binnenschelde helemaal volgebouwd. Aan de linkerkant in een half dicht gegroeid kanaaltje ligt nog een oude loswal uit de tijd dat het een open verbinding was met de Schelde. Met de afwerking van de Deltawerken is het open water waarop nog getijdenbeweging is ver opgeschoven. Pas voorbij de Rijn-Schelde verbinding, achter de Oesterdam bepalen eb en vloed het ritme. Uit mijn jeugd herinner ik me dat we met mijn vader kreukels en krabben gingen zoeken in Bergen op Zoom. Dat was op tamelijk korte afstand van het station. (Mijn vader werkte bij de NS, dus vrijvervoer maakte dergelijke uitstapjes mogelijk.)
Dikke plakaten groene algen op het Zoommeer.
Algentapijten:
Op de Binnenschelde dobberen vele honderden Meerkoeten en Kuifeenden. Aan de andere zijde, op het Zoommeer, ziet het er minder mooi uit. Aan de oever maar ook in het midden drijven dikke pakketten groene algen.
Witte honingklaver.
Witte honingklaver:
Aan de rand van de Molenplaat neem ik de zandweg die aan de noordrand van het Makizaatsmeer grenst. De weg is slecht begaanbaar geworden door de toegenomen begroeiingen. Op het hoogste punt valt de merkwaardige plantengroei op. Vele tientallen vierkante meters zijn hier begroeid met één soort plant, de witte honingklaver (Melilotus alba.) Massaal groeien ze er, of ze gezaaid zijn! Maar wel mooi. De kleine (4-5 mm.) witte bloempjes (vlinderbloemfamilie) staan op lange naar boven gerichte stengels. Die worden steeds begeleid door 3 ovale scherpgerande blaadjes. De witte honingklaver verspreidt een zoete geur. De nectarrijke bloemen trekken talrijk bijen en vliegen aan. Bij droog warm weer ruikt de plant sterkt naar pas geoogst hooi, dat is nu ook het geval!
Kleine vos:
Op de zandweg, vooral op de wat minder begroeide delen is het rijk aan vlinders. Van de vele blauwtjes weet ik niks de te maken. Van een andere vlindersoorten laat steeds een ander exemplaar zich opnieuw zien. Ze zijn echt onrustig, van fotograferen komt niets. De wind speelt daarbij waarschijnlijk ook een rol, als of ze weggeblazen worden. De laatste exemplaren, ik kom tot minstens 12 stuks, laten zich lang genoeg bekijken om de soort op naam te brengen. Het gaat om de kleine vos (Aglais urticae.) De kleine blauwe vlekjes aan de gehele onderrand zijn prachtig. Het oranje daarboven staat als een onvergetelijk contrast in mijn geheugen, afgetekend tegen de witte, gele en zwarte blokken aan de bovenrand. Een pracht beestje, weer een soort erbij die waarschijnlijk zo opvalt in het veld de volgende keer.
Knobbelzwanen ongestoord tussen scheepvaart.
Witgatje en Oeverlopers:
Vanaf het Rijn-Scheldekanaal is er zicht op het Zoommeer, in de verte rond een groene boei dobberen meer dan 30 Knobbelzwanen. Grote schepen die regelmatig voorbij varen maken weinig indruk op deze grote witte vogels. Langs het kanaal rijdende vliegen er regelmatig vogels op vanaf de stenen aan de oevers. Het zijn meest eenden; Wilde eenden en enkele Kuifeenden. Dan een Witgatje en even later 2 Oeverlopers. Nabij het Kreekraksluizencomplex hangt een Torenvalk boven de dijk en drijven tientallen Futen op het water.
Grote schepen dichtbij:
Het kanaal verder volgende, en bij de 2e brug naar de andere oever overstekende beland ik uiteindelijk langs de Westerschelde bij Bath. Deze enige volledig open verbinding met de Noordzee wordt druk bevaren met grote zeeschepen die onderweg zijn van of naar de Antwerpse havens. De diepe schepen kunnen niet overal varen en verplaatsen zich door bekende vaargeulen. Soms zie je ze ver weg maar op een paar plaatsen passeren ze dicht onder de dijk. De afstand is dan niet veel meer dan tientallen meters (50-70.)
Buitendijks fietspad:
Binnendijks lopen overal smalle asfaltwegen parallel aan de dijk langs de Westerschelde. Buitendijks is op de geasfalteerde dijk over grote afstanden een fietspad aangelegd. Hier is het goed fietsen, met een stevig windje in de rug en een prachtig zicht op het uitgestrekte water en de schepen.
Onder aan de dijk zijn slibranden, strandjes, rietvelden en stroken met biezen. Soms smal, maar ook tientallen meters breed, op plaatsen. Op de wat meer kort begroeide delen ontwaar ik meerdere malen stukken met lamsoor. In de lengte gezien vormt de strook onder de dijk toch een afwisselend landschap. De vele bochten in de brede rivier zorgen voor variatie.
Het aantal waargenomen vogelsoorten is beperkt vandaag, 40 stuks. Het landschap en het uitstekende weer maken het tot een fijne dag met volop genieten.
Onder aan de dijk langs de Westerschelde zijn slibranden, strandjes, rietvelden en stroken met biezen.
Onder aan de dijk zijn slibranden, strandjes, rietvelden en stroken met biezen. Soms smal, maar ook tientallen meters breed, op plaatsen. Op de wat meer kort begroeide delen ontwaar ik meerdere malen stukken met lamsoor. In de lengte gezien vormt de strook onder de dijk toch een afwisselend landschap. De vele bochten in de brede rivier zorgen voor variatie.
Langs de Westerschelde.
Het aantal waargenomen vogelsoorten is beperkt vandaag, 40 stuks. Het landschap en het uitstekende weer maken het tot een fijne dag met volop genieten.
Tenminste 25 zeehonden op een zandplaat in de Westerschelde.
Zeehonden:
Plaatselijk zijn naast elkaar honderden Kieviten op zoek naar voedsel op de vloedlijn. Het water is afgaande, zag ik al eerder. Iets onder het plaatsje Waarde worden grote zandplaten zichtbaar. De vele, al met het blote oog ontwaarde stipjes zijn wat ik verwachte, zeehonden. Heerlijk genieten ze van de zomerzon. De afstand is behoorlijk groot maar met de kijker zijn tenminste 25 zeehonden te onderscheiden waaronder vele jonge exemplaren. Denkelijk zijn het gewone zeehonden maar op die afstand is het niet met zekerheid vast te stellen. De telescoop staat thuis in de kast! De honderden Rosse grutto’s wat verderop kan ik wel met de kijker determineren.
Containerschip in sluis van het Kanaal door Zuid-beveland.
Boten kijken:
De oversteek van het kanaal door Zuid-Beveland gaat via het grote sluizencomplex. Even kijken naar de bootjes die onwennig tussen de grote containerschepen liggen en zo snel mogelijk de sluis uit varen zo gauw het kan.
Een nieuw en een oud schip:
Verder langs de Westerschelde gaat het onder Hansweert door met prachtige zicht op een groot voorbijvarend schip met op de voorgrond het wrak van een oud schip. Het wordt tijd om richting Kapelle te rijden waar de trein richting Tilburg vertrekt. Nog even wat drinken bij een café naast de prachtige kerk met een met stenen gemetselde torenspits.
16.37 u. vertrekt de trein terug naar huis, met een overstap in Roosendaal zit ik om half zeven aan de pizza op de bank. Nagenietende van een niet zo vogelrijke maar toch prachtige dag die vele onvergetelijke indrukken nalaat van het mooie Zeeuwse landschap!
