Verslag van de vogelexcursie van de Vogelwerkgroep KNNV Tilburg rond de Kraaijenbergse plassen o.l.v. Johan van Laerhoven met Anneke Bruijnzeels, Ben Akkermans, Siem Pepping, Leon Tinnemans, Dirk-Jan Tilborghs, Hennie de Graaf, Erik Blommestijn, Hetty Bosman en Ad Kolen.
Zaterdag 11 januari 2014, 08.30 u. - 14.00 u.
Wisselend bewolkt met zon en wat regen aan het einde, matige wind, 4-8°C.
08.00 u. Vertrek met 2 auto's vanaf het Burgemeester van de Mortelplein in Tilburg richting Den Bosch. Na de afslag Grave - Cuijk bereiken we het uitgebreide plassengebied tussen deze 2 plaatsen aan de Maas. Johan van Laerhoven, weet er aardig de weg en leidt ons langs de verschillende plassen om wat stukjes te lopen en het water af te speuren naar bijzonderheden. We bezoeken een vogelkijkhut, waar op deze beschutte plek, voldoende tijd wordt ingeruimd voor koffie en een boterham. Het aantal watervogels is groot we tellen in totaal 44 vogelsoorten.
Hoewel het beheer, de begrazing, als zeer extensief wordt omschreven is gezien de plaatselijke drassige kapot getreden bodem, de druk toch soms1 wel hoog. We zien Schotse Hooglanders en Exmoorpony’s.
De Exmoorpony is een ras van kleine en sobere pony’s afkomstig uit het Verenigde Koninkrijk. Deze sterke pony's leven nog in halfwilde kuddes in Nationaal Park Exmoor. Ze kenmerken zich door hun licht- of donkerbruine vacht met meelsnuit. De Exmoorpony behoort naast het przewalskipaard tot de laatste rassen van wilde oerpony's. Oorspronkelijk kwam dit soort pony's voor in heel West-Europa, maar alleen in het zuidwesten van Engeland, het gebied dat Exmoor heet, zijn de primitieve kenmerken niet volledig weggekruist door met andere paardenrassen te veredelen. De Exmoorpony is naar het gebied vernoemd waar zij als sinds eeuwen voorkomen. Het gebied Exmoor is zeer heuvelachtig en bestaat voor het grootste deel uit heide en moerassen. Men vindt hier nog steeds de meeste Exmoorpony's, hoewel zij ook door particulieren elders worden gefokt. Het ras is behoord tot de oudste ponyrassen uit Engeland en is waarschijnlijk een van de best bewaarde wilde voorouders van de gedomesticeerde pony- en paardenrassen.
|
Het volgen van de vogelmeldingen op waarneming.nl levert actuele informatie op. Meerdere Toppers en een Zwarte Ibis zouden hier al enige tijd rond hangen.
Met geen van beide soorten lijkt het te lukken. Als we nog een keer langs de plas rijden waar we begonnen zijn zien we echter dicht bij een dobberende groep Toppers, bestaande uit 19 vrouwtjes en 1 mannetje. Van sommige eendensoorten trekken en overwinteren de mannetjes en vrouwtjes afzonderlijk van elkaar. Toppers en ook de Nonnetjes die we later zien, zijn daar een voorbeeld van. Met behulp van onze verrekijkers en meerdere telescopen kunnen we ze goed en langdurig bekijken. Ze duiken aan de rand van de plas steeds naar de bodem om voedsel te zoeken. Waarschijnlijk dwarrelt er van alles op door die activiteiten daar ook enkele Kommeeuwen en Meerkoeten geïnteresseerd op deze plek rondhangen. Een iets rondere kop, door het ontbreken van de kuif doet ze al direct verschillen van de gelijkende Kuifeenden. Ook de vrij brede kol rondom de snavel is kenmerkend, hoewel vrouwelijke Kuifeenden dat ook wel eens hebben, maar gewoonlijk veel smaller is. Het mannetje is duidelijk herkenbaar door grijze delen op de rug. De rug van de Kuifeend is zwart.
De Zwarte Ibis overnacht in een ondiep deel van een van de plassen en foerageert overdag op het om ringende bouwland. Het afspeuren van akkers levert wel Rietganzen op maar geen Zwarte ibis.
De Kraaijenbergse plassen - Het beheer
Het uitgestrekte Kraaijenbergse Plassengebied (ongeveer 40 ha) ligt in de provincie Noord-Brabant en valt onder de gemeenten Cuijk en Grave. Het ligt tussen deze 2 plaatsen langs de Maas. Het maakt deel uit van de Beerse Overlaat. Tot 1942 stroomde bij hoog water de Maas binnendijks richting Den Bosch. Het gebied heeft van oudsher een agrarisch karakter. Vanaf 1968 wordt in het gebied industriezand, grind en klei gewonnen.
De Kraaijenbergse Plassen hebben 2 functies, die voor een gedeelte gerealiseerd en nog steeds in ontwikkeling zijn. Het oostelijk gedeelte heeft een recreatieve functie, het westelijk gedeelte een natuurontwikkeling functie. Deze functionele scheiding is uiteraard van invloed op het beheer van het gebied.
Het beheer van de oevers en randzones door de gemeente Cuijk en het Brabants Landschap, zijn gericht op duurzame instandhouding, onderhoud en behoorlijk gebruik. Ten behoeve van het beheer van de plassen 1 tot en met 5 is door de gemeente Cuijk een beheerplan opgesteld. Dit plan voorziet in een periodiek onderhoud van alle oeverstroken. Oeverzones waar recreanten verblijven worden intensief onderhouden, op andere plaatsen is het onderhoud beperkter. Voor de natuuroevers is gekozen voor een zeer extensief, beheervriendelijk en natuurlijk onderhoud: het beweiden met paarden en runderen. Het begrazingsgebied is flink uitgebreid. Momenteel wordt dit gebied belopen door Exmoor- en Konikpaarden en Galloway-runderen en Schotse Hooglanders. Door permanente begrazing zorgen deze dieren voor een natuurlijke verschraling van de aanwezige begroeiing. Dat komt de diversiteit van de vegetatie ten goede. Plas 5 is vanwege de natuurfunctie volledig overgedragen aan Brabants Landschap. |
WAARGENOMEN VOGELS:
Fuut (Podiceps cristatus)
Aalscholver (Phalacrocorax carbo)
Knobbelzwaan (Cygnus olor)
Rietgans (Anser fabalis)
Kolgans (Anser albifrons)
Grauwe gans (Anser anser)
Soepgans (Anser anser forma domestica)
Grote Canadese gans (Branta canadensis)
Brandgans (Branta leucopsis)
Nijlgans (Alopochen aegyptiaca
Smient (Anas penelope)
Krakeend (Anas strepera)
Wilde eend (Anas platyrhynchos)
Soepeend (Anas platyrhynchos forma domestica)
Slobeend (Anas clypeata)
Tafeleend (Aythya ferina)
Kuifeend (Aythya fuligula)
Topper (Aythya marila)
Brilduiker (Bucephala clangula)
Nonnetje (Mergellus albellus)
Grote zaagbek (Mergus merganser)
Buizerd (Buteo buteo)
Meerkoet (Fulica atra)
Kievit (Vanellus vanellus)
Kokmeeuw (Chroicocephalus ridibundus)
Zilvermeeuw (Larus argentatus)
Holenduif (Columba oenas)
Houtduif (Columba palumbus)
Winterkoning (Troglodytes troglodytes
Merel (Turdus merula)
Kramsvogel (Turdus pilaris)
Koperwiek (Turdus iliacus)
Goudhaan (Regulus regulus)
Pimpelmees (Parus caeruleus)
Koolmees (Parus major)
Gaai (Garrulus glandarius)
Ekster (Pica pica)
Kauw (Corvus monedula)
Zwarte kraai (Corvus corone)
Spreeuw (Sturnus vulgaris)
Huismus (Passer domesticus)
Groenling (Chloris chloris)
Kneu (Carduelis cannabina)
Goudvink (Pyrrhula pyrrhula)
Aantal vogelsoorten 44
Reacties naar: adkolen@kpnmail.nl
Kijk ook eens op mijn weblog
over vogels en andere natuurbelevenissen in het Quirijnstokpark in Tilburg Noord:
vogelsenzo-quirijnstokpark http://vogelsenzo-quirijnstokpark.blogspot.com/
