Ad Kolen
Vandaag de 3e
telling van oeverzwaluwen uitgevoerd in de Dongevallei. Ze bewonen de
kunstmatige broedwand nabij de Reuverlaan. De Dongevallei is een ecologische
verbindingszone die de parallel aan het riviertje de Donge door de woonwijk Reeshof
in Tilburg voert.
Het doel is bepalen
hoeveel paren oeverzwaluwen er broeden dit seizoen. Na deze laatste telling,
met gebruik van eerder verzamelde gegevens, de territoria vastgesteld. Het
aantal broedparen blijft wat achter in vergelijking met de 2 voorgaande jaren.
Het 1e jaar, 2013, bleven resultaten uit. In 2014 konden 66
territoria vastgesteld worden in 2015 waren dat er 60. Voor 2016 staat de
teller op 41. Gezien de tijd van het jaar is het onwaarschijnlijk dat er nog meer
broedpogingen bijkomen.
De eerste oeverzwaluwen
werden dit jaar tijdens de reguliere broedvogeltelling op 21 april 2016 gezien.
Het aantal aanwezige oeverzwaluwen werd toen en ook tijdens de tellingen van 7
mei en 19 mei geschat op 60 exemplaren. Rekening houdende met eventuele vogels
in de nestengangen.
Tijdens de 1e
telling leek het aanvankelijk erg rustig boven het aangrenzende water en bij de
wand. Bij aanvang maar ook tussendoor was meerdere minutenlang (4-5) geen
oeverzwaluw te bespeuren in de omgeving. Soms voordoende pieken in de aanwezige
oeverzwaluwen brachten een hoogst aantal van tegen de 30 in beeld. Met nog een
aantal vogels in diverse nestgangen was het totaal niet zo hoog! Een duidelijk
lager aantal dan tijdens de periode voor de tellingen. De 3 tellingen werd
uitgevoerd vanaf het schuin tegenover gelegen schiereiland.
Tijdens de 2e
telling werden er meer bewegingen waargenomen. Het aantal ’’bevlogen’ openingen
steeg van 14 naar 26. Het aantal openingen waar gegraven werd en ook het aantal
aan- en afvliegende oeverzwaluwen bleef laag ten opzichte van beide voorgaande
jaren.
Vandaag 2 uren geteld,
zonder assistentie, eerder wel! Bij 7 nestholten was al een goed resultaat te
zien. Jonge oeverzwaluwen in de openingen wachtende op voedsel. Soms vlogen ze
de ouders al te gemoed. Toch langdurig aandachtig moeten kijken om alle
bewoonde nesten vast te stellen. Paren die de eieren nog bebroeden vliegen veel
minder vaak af en aan dan paren met jonge vogels in het nest. Met de andere
gegevens toch op een totaal van 41 broedsels gekomen. Lager dan eerdere jaren
hoger dan, door de tegenvallende bewegingen, verwacht werd.
Soms worden kolonies niet of erg laat bezet. Deze
populatieschommelingen worden voornamelijk veroorzaakt door overwintering
omstandigheden in Afrika. Natte of droge winters in bijvoorbeeld de Sahel in
West-Afrika bepalen de aantallen Oeverzwaluwen die overleven, en dus wel of
niet terugkeren naar de broedgebieden in Nederland en elders. Gezien de hoge
presentie de eerste weken na hun terugkeer is dit hier niet het geval. Het ziet
er naar uit dat een deel van de terug gekeerde vogels elders hun heil gezocht
hebben.
De feiten zijn:
Van de 124 nestopeningen zijn er 77 helemaal niet
uitgegraven(het merendeel) of onvoldoende diep uitgegraven. Vaak niet meer dan
10 tot 20 cm. Het zand van de onaangeroerde openingen voelt erg hard aan. In 2,
wel bewoonde nestgangen is een kiezelsteen van circa 2 cm lengte aangetroffen.
Aan het einde van tenminste 3 onafgewerkte gangen bevonden zich harde niet te
doorgraven onderdelen, waarschijnlijk stenen.
De ondiepe nestgangen werden wel gebruikt om aan te
vliegen en even te verblijven. Van 2 diep uitgegraven nestgangen werd geen
bewoning vastgesteld, mogelijk verlaten! Van 2 eerder diep uitgegraven en
bezette nestgangen werd vastgesteld dat ze zijn ingestort en verlaten.
Ook vocht zorgde voor problemen. Niet vreemd met de
zware buien die al weken met regelmaat vallen. Alle bezette openingen zijn dan
ook erg vochtig. Het zand in 2 opening is modderig, voldoende diep maar
onbezet. Bij 3 openingen zijn uitstroomsporen van modder en water gezien. De
bovenzijde van de wand is enigszins bol en loopt af naar de muur.
Dus:
Het jaarlijks uitgraven van de alle nestgangen en
vullen met geschikt zand zal nog wel enige tijd een oplossing bieden. Een
blijvend verbetering is het geheel afgraven van het ongeschikte zand, bekleden
met worteldoek en vullen met een geschikt zandmengsel.
Tenslotte:
Het 2 uur op een plek zitten is op zich al een
ervaring. De geluiden die ze maken en de gierzwaluwen die zich er tussen
mengen. De blauwe flits plotseling door mijn kijker; een ijsvogel. Al met al
een mooie ochtend!
In de nieuwsbrief ’vogelsenzo’ staan de
artikelen uitgebreider.
Abonneer je door een e-mail te sturen aan: adkolen@kpnmail.nl
|
