Ad Kolen
Op een vrijdag in het midden van oktober krijg ik een ietwat vertwijfeld WhatsApp berichtje over een gevonden vogel. Het is van een kennis, een wandelaar die ik regelmatig ontmoet tijdens mijn vogeltellingen in het Noorderbos. ”Mijn vogeltje” is bij vrienden tegen het raam gevlogen en laat een vleugel hangen, appt ze. Gezien de beelden en de beschrijving van het gedrag is de vogel vooral uitgeput. De verwonding blijkt mee te vallen.
De vogel is vooral uitgeput (foto: Jaqueline Meijer).
De vraag om welke vogelsoort het gaat kan ik aan de hand van de eerste foto’s niet vast stellen. Op aanvullende foto’s, hoewel ze niet zo scherp zijn, is het snel duidelijk dat het om een bonte vliegenvanger (Ficedula hypoleuca) gaat. Het is een vogel in zijn eerste winterkleed. De wat toelopende lichte randen aan de top van de binnenste armpennen (tertials) zijn de kenmerken daarvan. De witte vleugelvlek is nog klein of onzichtbaar.
Even is het niet duidelijk om welke vogelsoort het gaat! (Foto: Jaqueline Meijer).
Het mannetje bonte vliegenvanger heeft een zwarte kop en zwarte bovendelen. Met daarnaast witte onderdelen, witte vleugelvlekken en witte buitenste staartveren is zijn verenkleed zeer contrastrijk. In Nederland zien we meestal de ondersoort met donkerbruine i.p.v. zwarte bovendelen. Het op hem lijkende vrouwtje heeft olijfbruine bovendelen. Het foerageergedrag van de bonte vliegenvanger is typisch voor vliegenvangers. Vanaf een zitplaats maakt hij korte vluchten achter insecten aan en keert dan gewoonlijk weer naar dezelfde plek terug.
De vogel in een kooitje (Foto: Jaqueline Meijer).
Met het advies om de vogel een paar dagen bij te laten komen wordt hij in een kooitje gezet. In de stukjes meelworm en het water en later ook gedroogde insecten is weinig interesse. Verder gedurende de dag komt er wat beweging in de vogel. De volgende ochtend zijn de meelwormen geconsumeerd en nemen de activiteiten toe. Hij fladdert rond in de kooi en gaat op een van de stokjes zitten.
De bonte vliegenvanger is een bosvogel die in gemengde- en loofbossen broedt met een voorkeur voor oude eiken. Het is een holenbroeder die graag nestkasten bewoond. Ze broeden van Noordwest-Afrika, in grote delen van Europa, tot in Midden-Siberië. Scandinavië, de Baltische Staten en Duitsland zijn de topgebieden. In Nederland broeden ze vooral in het oosten maar in het zuiden is de verspreiding verbrokkeld. Met broedvogels in het Noorderbos, De Brand en ook in delen van de Loonse en Drunense Duinen is het wel een vogel van onze omgeving.
De Nederlandse broedvogels vertrekken eind juli / begin augustus naar West-Afrika om te overwinteren. Doortrekkers kunnen we tot half oktober waarnemen. De betreffende vogel is waarschijnlijk in Scandinavië geboren en op weg naar Afrika. Onvermoeid geraakt is de trektocht onderbroken en is deze bij een woning terecht gekomen.
Op de derde dag in de vogelkooi gaat het nog beter met de jonge bonte vliegenvanger! Bij het voederen weet de vogel te ontsnappen en vliegt weg. Na enige tijd in de tuin te hebben verbleven verdwijnt de vogel uit beeld. Hopelijk vindt hij / zij nog de weg naar Afrika!
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
