Bosuil; tekening Rien Stuurman 1962.
Ad Kolen
Het langgerekt en vibrerende HOEOEuh….hoe,
hoe’hoe’hoe’ OEOEuh, de zang van
de mannelijke Bosuil reikt erg ver. Het is op grote afstand te horen. Dat
ervaarde ik en meerdere mensen met mij in Tilburg Noord, waar ik woon.
Recentelijk hoorde een kennis de zang vanaf zijn balkon vanuit het
Quirijnstokpark. Aan de andere zijde van Tilburg Noord trof een oud collega er
een in de beboste geluidswal langs de Midden-Brabantweg. Hij maakte er zelfs
een nestkast voor. Tussen deze 2 locaties in, aan de rand van Tilburg Noord,
hoorde ik het geluid vanuit mijn slaapkamer. In een rij moeraseiken zat hij onophoudelijk
te roepen die avond. In de buurt, in het kruiswegpark van Peerke Donders,
broedde eerder een paar Bosuilen.
De Bosuil is de meest muzikale uil van de wereld met de grootse
variatie aan geluiden. Dat de Bosuil geen zeldzaamheid is in de omgeving
is al jaren bekend. Tijdens mijn fietstochten naar mijn werk in Waalwijk hoorde
ik regelmatig Bosuilen. Het geluid van het vrouwelijke exemplaar van
deze soort klinkt heel anders; ’kuwiet’ ’kuwiet’ ’kuwiet’ in verschillende
variaties. Voor mensen is het nagenoeg niet mogelijk individuele Bosuilen aan
de hand van geluiden uit elkaar te houden. Bosuilen zelf kunnen b.v. hun partner,
zelfs op tamelijk grote afstand, aan de stem herkennen.
De
Bosuil valt op door de grote ronde kop en zijn gedrongen lichaam. De ogen zijn
groot en donkerbruin. De brede vleugels zijn afgerond en lijken korter in de
vlucht. De spanwijdte bedraagt bijna een meter, het vrouwtje is iets groter dan
het mannetje. Het verenkleed varieert van roodbruin tot grijsbruin, met vlekken
en bruine strepen en donker gemarmerd. De lengte van een zittende Bosuil is
circa 40 cm.
Bosuilen zijn alleen actief als de zon onder is. Ze jagen en
communiceren met soortgenoten gedurende de nacht. Hoewel ze enkele uren na
zonsondergang vaak te horen zijn ligt de meest luidruchtig periode enkele uren
voor dat de zon weer opkomt.
Aan
het begin van het jaar, januari, februari kun je deze uilensoort het meest
horen, maar ook in september zijn ze vocaal actief. In gebieden met grote
dichtheden, zoals de Brabantse Biesbosch (meer dan 50 broedparen), hoor je
Bosuilen heel het jaar.
Meer
dan eens heb ik Bosuilen zien vliegen, met de nadruk op zien. Uilen vliegen
geluidloos. De meest vogels hoor je van dichtbij wel aankomen, maar uilen zijn
er ineens. Ze hebben een los en ruim zittend verenkleed. De veren van uilen
zijn ook iets anders gebouwd dan bij de meeste vogels, met veel dons aan de
basis. De veren maken geen geluid als ze vliegen. Door hun speciale verenkleed
zien ze er massief en groot uit. Het gewicht van de Bosuil bedraagt echter maar
ongeveer 500 gram. Door zelf geen geluid te produceren horen Bosuilen hun prooi
en kan deze ze niet horen aankomen. Het menu van de Bosuil is veelzijdig en
bestaat o.a. uit diverse soorten muizen, kleine zoogdieren, reptielen,
amfibieën, vogels, regenwormen, insecten en zelfs vis.
Ransuil op een winterslaapplaats in de Loonse en Drunense Duinen.
Naast de Bosuil komt ook de Ransuil in
Nederland voor, echter in veel lagere aantallen. Sinds de zeventiger jaren van
de vorige eeuw is de populatie bijna gehalveerd. De Ransuil is iets kleiner en
oogt slanker dan de bosuil. Opvallend zijn de lange, vaak omhoog gerichte
oorpluimen en de oranjegele ogen. Ze leven in meer open gebieden. Vanaf het
najaar verzamelen ransuilen zich in groepen op vaste roestplaatsen zoals al
jaren in de Loonse en Drunense Duinen. Bij een rustige benadering kun je ze
overdag goed bekijken!
In de nieuwsbrief
’vogelsenzo’ staan de artikelen uitgebreider.
|
