zondag 19 februari 2012

Mister Blue


Blauwe reiger(Ardea cinerea), in broedkleed met oranje gele snavel en overal sierveren.


Ad Kolen

Waar ik die link ooit maakte weet ik niet meer maar bij de Blauwe reiger komt soms de gedachte aan Mister Blue bij me op. In de vroege ochtend, het is meestal nog donker of schemerig staat hij vaak langs de weg naar Loon op Zand in de Zandley doodstil te wachten. Meestal in een flits, tijdens het voorbij fietsen, zie ik de vogel staan en denk soms aan een deel van de tekst van het liedje van RenĂ© Klijn; ”I'm Mister Blue. I'm here to stay with you. And no matter what you do, when you're lonely, I'll be lonely too”. Hoewel het even zo goed een vrouwelijk exemplaar kan zijn fantaseer ik er daar soms bij; ”Ik ben Mijnheer Blauw, drijf je in het nauw en ik pak je gauw”. Doelende op de voorns die de vogel probeert te vangen.

Blankvoorn
Er komen verschillende vissoorten voor in de Zandley die als voedsel door de Blauwe reigers gevangen worden: tiendoornige stekelbaars, driedoornige stekelbaars en voorn, waarschijnlijk meest blankvoorn. Ook de riviergrondel is er gesignaleerd. Op de meestal blanke zanderige bodem is vaak goed te zien dat er zich grote hoeveelheden vis ophouden in dit voedselrijke water. In de winterperiode zijn dat vaak kleinere exemplaren tot een formaat van 8 tot 10 cm. Prima voor de hier voorkomende IJsvogels. Ze overleven er 's winters door. Een gunstige bijkomstigheid voor deze soort is dat het enigszins opgewarmde water van de waterzuiveringsinstallatie maar zelden bevriest. In de warme periodes van het jaar zwemmen er grotere exemplaren tot soms wel 35 cm. Dat zijn de blankvoorns. Aan de rand van het water, een beetje verscholen achter de hoge begroeiingen zijn ze vaak goed te bekijken. Met de zon erop schitteren de zilverkleurige schubben. De lichte zanderige bodem er onder doet ze goed uitkomen. De oranje-rode vinnen lichten dan geheel op. Blankvoorn kan tot 45 cm groot worden. De iets grotere Ruisvoorn is breder, heeft een hogere rug en felrode vinnen.

Naast vissen eten Blauwe reigers ook allerlei kleine zoogdieren als mollen. Foto: Sien Koolen.

De Zandley
De Zandley is een samenvloeiing van 3 uit Tilburg afkomstige beekjes. Die beekjes ontstonden aan de noordkant van Tilburg, aan de rand van het hoger gelegen plateau waarop de stad ligt. De eigenlijke bovenloop van de Zandley ontsprong in de omgeving van ”Het Zand” en ”De Zandsche Bosschen”. De bron ligt nu in het gebied De Zandley, grenzend aan het Noorderbos. Dit rechtgetrokken water loopt nu in verschillende vertakkingen door o.a. het Noorderbos, de Brand richting het Drongelens kanaal. Het transporteert voornamelijk het gezuiverde afvalwater van de waterzuivering Tilburg-Noord wat uiteindelijk via de Bergse Maas in de Noordzee terecht komt.

Geslachtelijk gelijk gevederd
Het verschil tussen de geslachten is bij Blauwe reigers aan het uiterlijk niet te zien. Jonge reigers zijn in hun eerste levensjaar veel grauwer dan de volwassen vogels. Door het ontbreken van zuiver wit en zwart in hun verenkleed maken ze een vale en contrastarme indruk. Later in het jaar komt er meer bruin in het verenkleed van de jonge vogels waardoor ze op afstand donkerder lijken dan de oudervogels. Volwassen vogels hebben over een groot deel van het lichaam prachtige pluimen die buiten het verenkleed uitsteken. Vooral opvallend op de kop en de vleugels. Het kan wel 4 jaar duren voor de jonge vogels zo ver zijn. Tijdens de balts in het voorjaar vallen de geslachtsrijpe vogels erg op. Ze hebben dan een prachtige oranjerode snavel en ook de poten kleuren rood. Deze opvallende kenmerken verdwijnen zodra de paringen achter de rug zijn.

De veren maken de reiger
De Blauwe reiger lijkt door zijn lange nek en poten en de brede vleugels een grote zware vogel. Het gewicht valt echter tegen. Een volgroeid exemplaar weegt maar 1,5 tot 2 kg. Niet meer dan een flinke kip. ”De veren maken de reiger!”

Twee bijzondere eigenschappen
Blauwe reigers hebben 2 bijzondere eigenschappen. De 6e wervel in de hals is veel langer en is heel anders gebouwd. Deze speciale constructie is o.a. verantwoordelijk voor de typerende s-bocht die deze soort in de hals maakt. Daarnaast hebben ze een unieke manier van zich reinigen. Met de snavel verspreiden ze poeder over hun verenkleed. Dit poeder wordt geproduceerd door poederdonsvelden onder de gewone veren. Dit talkachtige poeder bindt o.a. het visslijm en andere kleverige substanties. Met de kamnagel, een kamvormige zijkant van de middenteennagel, wordt dit er uit verwijderd.

Bijzondere vogel
Al met al een bijzondere vogel, die niet alleen de goudvissen uit de vijver pikt maar zeker ook de moeite van een nadere blik waard is.