Een serie over het 'Verslag: De Vogels van de Dongevallei 2004-2019' De Dongevallei is van 1996 tot 2000 als ecologische verbindingszone door het nieuwe stadsdeel De Reeshof aan de westelijke rand van Tilburg aangelegd. Van 2004 tot 2019 zijn tweemaal per maand, het gehele jaar door, alle vogels geteld binnen de grenzen van de Dongevallei. Tijdens het broedseizoen, van half maart tot half juli, zijn steeds acht tellingen uitgevoerd volgens de richtlijnen van het BMP van SOVON. Naast algemene informatie betreffende het gebied en de wijze van tellen zijn alle 125 waargenomen vogelsoorten in dit verslag beschreven. Het verloop van de aanwezigheid van de verschillende vogelsoorten is in grafieken uitgebeeld en komt in afzonderlijke artikelen aan bod, vaak uitvoerig. Zo veel mogelijk zijn conclusies getrokken en oorzaken achterhaald van het verloop van de aantallen van de diverse vogels. Soms zijn de oorzaken lokaal, maar veelal spelen de landelijke en Europese stand van veel vogelsoorten een belangrijke rol. Het volledige verslag, in PDF-formaat is te ontvangen door een e-mail te sturen naar adkolen@kpnmail.nl |
Ad Kolen
Gele kwikstaart
Motacilla flava - broedvogel
Vele op hem lijkende verwanten
De gele kwikstaart heeft veel weg van de alom bekende witte kwikstaart. Het zwart, wit en grijs in het verenkleed van de witte hebben andere nuances bij de gele. Het gele overheerst, vooral op de borst en op andere onderdelen. De kop van het mannetje is blauw en beide geslachten hebben een witte wenkbrauwstreep. De gele kwikstaart kent een groot aantal verwante soorten en complexe geografische variaties: de ondersoorten. De uiteenlopende koptekeningen van de mannelijke exemplaren tonen vooral de verschillen tussen de ondersoorten. Kruisingen onderling maken het nog moeilijker een soort op naam te brengen. Hij is vooral een vogel van vochtige graslanden en moerassige omgevingen in het rivierengebied en in grote delen van Holland, Friesland en Groningen. Andere gebieden en de hoge zandgronden zijn dun bevolkt. In onze omgeving komt hij dan ook veel minder voor dan de vrij algemene witte kwikstaart. Gewoonlijk worden gele kwikstaarten hier alleen op de heen- of terugweg van hun trektochten naar West- en Centraal-Afrika gezien.
Nu vogel van open akkerbouwgebieden
In minder intensief beheerde graslanden - tot enkele decennia geleden zijn favoriete broedbiotoop - wordt de gele kwikstaart nog in redelijke aantallen waargenomen. Hij is tegenwoordig voornamelijk een broedvogel van open akkerbouwgebieden (minimaal 70%), vooral in regio’s waar gewassen als wintertarwe, aardappelen en suikerbieten verbouwd worden en zeker niet in streken waar maisakkers overheersen. Veel cultuurgraslanden werden ongeschikt door ontwatering en overbemesting. Dat gaf de eerste broedvogelatlas (1973-1977) al aan met 17.000-25.000 broedparen. De huidige (2013-2015) landelijke broedpopulatie gele kwikstaarten bestaat uit 40.000-70.000 broedparen. (bron: sovon.nl)
Schaarse waarnemingen in de Dongevallei
In de Dongevallei is de gele kwikstaart maar tijdens 6 tellingen van de gehele reeks (16 x 24 tellingen) aangetroffen: tijdens 2 tellingen in 2004 (1 & 8 ex.), tijdens 1 telling in 2005 (2 ex.), in 2006 (4 ex.), in 2009 (1 ex.) en in 2018 (1ex.) Eenmaal was dat in de tweede helft van oktober en alle andere waarnemingen vielen in april, juni en juli. Het zijn te weinig waarnemingen om er iets uit te concluderen.
Reacties naar: adkolen@kpnmail.nl
