De Fitis (Phylloscopus trochilus.)
Ad Kolen
Gisteren in het mooiste natuurgebied van Brabant, De Brand, de 1e waarnemingen van de Fitis gedaan. Tijdens een wandeling in de middag tijdens heerlijke zonnig omstandigheden 2 keer in verschillende omgevingen van dit gebied de aarzelende zang van dit zomervogeltje gehoord. Het waren echt zeer voorzichtige pogingen zijn zang te laten horen. Bij de 1e waarneming slecht eenmaal het bekende liedje gehoord. Bij de 2e viel de zang na 2 volledige liedjes ook weer stil.
Vandaag tijdens de openbare wandeling van het IVN in het zelfde gebied deze vogelsoort opnieuw gehoord. Hoewel hij duidelijk meer gehoord werd dan gisteren, was het nog niet het gebruikelijk altijd, vanuit alle richtingen klinkende liedje!
De Fitis komt, de Fitis gaat!
Ad Kolen
De Fitis is een indrukwekkende kleinigheid. Het is een grijsachtig bruingroen vogeltje met een geelwitte onderzijde. De Tjiftjaf en meerdere andere zomervogeltjes lijken daar in eerste instantie nogal op. De Fitis is in het veld eigenlijk alleen aan zijn zang snel en goed te herkennen. Zijn kenmerkend liedje begint met slagen die lijken op die van een Vink, ze worden plots afgebroken en eindigen in een ietwat melancholiek, treurig klinkend deuntje wat in volume en toonhoogte daalt.
De Fitis is een indrukwekkende kleinigheid. Het is een grijsachtig bruingroen vogeltje met een geelwitte onderzijde. De Tjiftjaf en meerdere andere zomervogeltjes lijken daar in eerste instantie nogal op. De Fitis is in het veld eigenlijk alleen aan zijn zang snel en goed te herkennen. Zijn kenmerkend liedje begint met slagen die lijken op die van een Vink, ze worden plots afgebroken en eindigen in een ietwat melancholiek, treurig klinkend deuntje wat in volume en toonhoogte daalt.
Het indrukwekkende zit hem voor mij in zijn gedrag. Hoe hij zijn plaats vindt in een veranderend biotoop. Wat na de opeenvolgende natuurlijke processen meer en later weer minder geschikt wordt als zijn leefgebied. In gebieden waar ik al jaren broedvogels inventariseer, het Noorderbos (sinds 2003) en de Dongevallei (sinds 2004), kwam de Fitis op.
De biotoop van een Fitis is open gebied met wat bomen en struiken. De voorwaarden werden er beter gezien de stijgende aantallen. In de Dongevallei steeg het aantal territoria van 8 in 2004 naar 14 in 2011. In het Noorderbos van 8 in 2003 naar 30 in 2011.
De Biotoop van de Fits in het Noordebos.
In de Dongevallei worden volgens beheersafspraken grote delen open gehouden. Het Noorderbos ondergaat buiten het maaien van de paden geen beheer. In welk gebied gaat de stijging het eerste stilvallen? Een boeiende vraag die de toekomst zal uitwijzen.
Snuffelen in oude gegevens verzamelt in het Quirijnstokpark leveren een voorbeeld op van het ongeschikt worden van een gebied voor deze vogelsoort. Het Quirijnstokpark is in 1975 gereed gekomen. In het nog kaal en open park kwam de Fitis natuurlijk volop voor.
Gegevens van de jaren 1987 tot 1995 laten een dalend aantal broedvogels zien, van 6 naar 1 territorium. Daarna ontbreken van enkele jaren de gegevens. Onregelmatige, later verzamelde cijfers, wijze uit dat de soort er in 2001 nog broedde (2 territoria), in 2003 niet, in 2007 ook niet en 2008 weer wel (1 territorium) en in 2009 weer niet. Wat duidelijk maakt dat met het toenemen van het volume van de bomen en struiken de biotoop minder geschikt wordt voor Fitissen.
Oplevingen hebben te maken met grote snoei- en kapactiviteiten in het park. Dan is het weer even open! Een soort als de Boomklever heeft er ondertussen en nieuw leefgebied gevonden. Al met al interessante ontwikkelingen die het ’vogelen’ zo leuk en steeds boeiender maken.
Kijk ook eens op het weblog: vogelsenzo; Quirijnstokpark
