Een serie over het 'Verslag: De Vogels van de Dongevallei 2004-2019' De Dongevallei is van 1996 tot 2000 als ecologische verbindingszone door het nieuwe stadsdeel De Reeshof aan de westelijke rand van Tilburg aangelegd. Van 2004 tot 2019 zijn tweemaal per maand, het gehele jaar door, alle vogels geteld binnen de grenzen van de Dongevallei. Tijdens het broedseizoen, van half maart tot half juli, zijn steeds acht tellingen uitgevoerd volgens de richtlijnen van het BMP van SOVON. Naast algemene informatie betreffende het gebied en de wijze van tellen zijn alle 125 waargenomen vogelsoorten in dit verslag beschreven. Het verloop van de aanwezigheid van de verschillende vogelsoorten is in grafieken uitgebeeld en komt in afzonderlijke artikelen aan bod, vaak uitvoerig. Zo veel mogelijk zijn conclusies getrokken en oorzaken achterhaald van het verloop van de aantallen van de diverse vogels. Soms zijn de oorzaken lokaal, maar veelal spelen de landelijke en Europese stand van veel vogelsoorten een belangrijke rol. Het volledige verslag, in PDF-formaat is te ontvangen door een e-mail te sturen naar adkolen@kpnmail.nl |
Ad Kolen
Turkse tortel
Streptopelia decaocto - broedvogel
Koe-oe-koe koe-oe-koe
De Turkse tortel is een kleine duif, iets groter dan de zomertortel maar kleiner dan de holenduif. De staart is vrij lang en heeft een brede witte eindband. De rug en een deel van de vleugels zijn beigebruin. Het overige deel van de vleugel tot aan de punt is grijs en zwart. De onderzijde van de vleugel is grijs en wit. De hals is getooid met een halve zwarte ring met fijne witte randen aan de boven- en onderzijde. Bij jonge vogels ontbreekt deze halsband. Bij een standvogel als de Turkse tortel zie je nauwelijks verschillen tussen de zomer- en de winteraantallen. Hooguit zijn er buiten het broedseizoen wat concentraties op voedselrijke plekken als kinderboerderijen, maneges en graanoverslagbedrijven. Het zijn voornamelijk de eerstejaars vogels die de kenmerkende expansiedrift hebben. De luide zang is een herhaald: koe-oe-koe koe-oe-koe, een bij velen bekend, niet altijd gewaardeerd geluid.
Afname na enorme uitbreiding
Als gevolg van een enorme noordwestelijke gebiedsuitbreiding (vanuit Voor-Azië) vertoeft de Turkse tortel sinds 1950 in Nederland. Na een hoogtepunt rond 1975-1985, wisselingen van landelijke verspreidingsgebieden en nu een dalende trend bestaat de huidige broedvogelpopulatie uit 55.000-70.000 broedparen (2013-2015). Een duidelijke reden voor de enorme opkomst vorige eeuw en de recente achteruitgang is (nog) niet gevonden. (bron: sovon.nl)
Het biotoop van de Turkse tortel in de Dongevallei is vaak op de grens met bebouwingen gevestigd.
Stadsduif
De Turkse tortel komt in Nederland vooral voor in steden en dorpen. Hij is sterk gebonden aan menselijke bebouwingen. Zeker 70% van de landelijke populatie broedt in steden en dorpen, met de hoogste dichtheden in dorpen en groene stadswijken. De Turkse tortel houdt zich in de Dongevallei voornamelijk op in het deel ten noorden van de Reuverlaan. Het gebied is hier het meest smal en het groen is meer uitgegroeid. De vastgestelde territoria overlappen vaak de aangrenzende bebouwde delen. Alle genoteerde vogels hebben duidelijk een relatie met het gebied. Overvliegende exemplaren zijn niet meegeteld. Zeker is dat de Turkse tortel in de gehele Reeshof een talrijk voorkomende vogel is. Hij is een echte stadsduif.
Figuur 69: alle waarnemingen (959) van Turkse tortels per jaar met het totaal boven de kolom.
Figuur 69 geeft alle waarnemingen van Turkse tortels weer. Tijdens alle teljaren zijn bij elkaar opgeteld 959 Turkse tortels geregistreerd. Een aarzelend begin bij de aanvang van de reeks met al direct onregelmatigheden in de aantallen, die zich blijven herhalen. De oorzaken daarvan zijn divers. Het aanbod van voedsel is belangrijk. De Turkse tortel eet voornamelijk plantaardig voedsel als zaden en vruchten. Ook granen zijn favoriet en soms ook rupsen en insecten. Hij haalt zijn eten vaak in tuinen van voedertafels e.d. of op plaatsen waar granen voorhanden zijn, zoals maneges en granenhandels. Daar vormen zich dan concentraties die tientallen tot honderden vogels kunnen bevatten. In de Dongevallei zijn dergelijke concentraties de oorzaak van onregelmatigheden in de aantallen. In de buurt van een paardenhouderij zijn soms concentraties van Turkse tortels waargenomen. De eerste daarvan (24 exemplaren) is aangetroffen in 2005. Het verdubbelt ruim het aantal waarnemingen van het voorgaande jaar (2004:19 / 2005:46), terwijl in beide jaren de soort tijdens een gelijk aantal tellingen (10x) is waargenomen. Over het geheel van de tellingenreeks is een stijgende lijn te ontwaren. Ook het aantal broedvogels is aan wisselingen onderhevig en neemt toe, zie figuur 70.
Figuur 70: alle vastgestelde territoria (50) van Turkse tortels per jaar met het totaal boven de kolom.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
