Een serie over het 'Verslag: De Vogels van de Dongevallei 2004-2019' De Dongevallei is van 1996 tot 2000 als ecologische verbindingszone door het nieuwe stadsdeel De Reeshof aan de westelijke rand van Tilburg aangelegd. Van 2004 tot 2019 zijn tweemaal per maand, het gehele jaar door, alle vogels geteld binnen de grenzen van de Dongevallei. Tijdens het broedseizoen, van half maart tot half juli, zijn steeds acht tellingen uitgevoerd volgens de richtlijnen van het BMP van SOVON. Naast algemene informatie betreffende het gebied en de wijze van tellen zijn alle 125 waargenomen vogelsoorten in dit verslag beschreven. Het verloop van de aanwezigheid van de verschillende vogelsoorten is in grafieken uitgebeeld en komt in afzonderlijke artikelen aan bod, vaak uitvoerig. Zo veel mogelijk zijn conclusies getrokken en oorzaken achterhaald van het verloop van de aantallen van de diverse vogels. Soms zijn de oorzaken lokaal, maar veelal spelen de landelijke en Europese stand van veel vogelsoorten een belangrijke rol. Het volledige verslag, in PDF-formaat is te ontvangen door een e-mail te sturen naar adkolen@kpnmail.nl |
Ad Kolen
Lange, korte en geen staartpunten
De boerenzwaluw is de bekendste en talrijkste zwaluw in ons land. De bovenzijde, de helft van de onderkant van de vleugels en de staart zijn blauwzwart, soms met een metaalachtige glans. De borst en een deel van de vleugels zijn beigewit. Tussen de lange staartpunten loopt aan het einde van de kortere staartveren een rij witte vlekjes. Een prachtig detail dat alleen opvalt als de staartpunten gespreid zijn. Deze buitenste staartpennen zijn het langst bij het mannetje; bij het vrouwtje zijn ze wat korter en bij jonge boerenzwaluwen klein en onopvallend. De boerenzwaluw vliegt rustig en moeiteloos. Hij is één met het luchtruim waardoor hij zich gracieus beweegt. Aan het begin van de zomer vliegt hij laag boven gazons en weilanden op zoek naar insecten. Hij is de enige vogelsoort die laag over de grond foerageert.
De boerenzwaluw is in het laatste kwart van de vorige eeuw in aantal afgenomen. Modernisering van boerenbedrijven (hygiënemaatregelen) en voedselgebrek door intensivering van landgebruik zijn de oorzaken. Vanaf de eeuwwisseling herstelt en stabiliseert de populatie zich licht. Het toenemende aantal paardenhoudenrijen op het platteland compenseren voor een deel de afname van traditionele broedlocaties. De huidige broedpopulatie (2013-2015) bestaat uit 210.000-280.000 broedparen. Er trekken 50.000-200.000 boerenzwaluwen door Nederland (2008-2012). In de winter wordt hij hier niet aangetroffen. (bron: sovon.nl)
Geen broedvogel in de Dongevallei
Net als de gierzwaluw en de huiszwaluw broedt ook de boerenzwaluw niet in de Dongevallei. Hij bezoekt het gebied alleen om er te eten en te drinken. Van alle teljaren in de reeks zijn waarnemingen bekend. Zie de grafiek in figuur 79. In sommige jaren (2011-2015) is maar één waarneming vastgesteld, in andere jaren waren het er wat meer (2008-2009-2010-2016-2017-2018). In totaal gaat het om 173 waargenomen exemplaren, meestal in lage aantallen tegelijk (tussen 1 en 5). Flinke groepen (18 in 2006, 11 in 2007 en 17 in 2013) schroeven de totaalaantallen in die jaren flink op.
Figuur 79: alle waarnemingen (173) van boerenzwaluwen per jaar met het totaal boven de kolom.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
