vrijdag 9 november 2018

Het Noorderbos en de Vogels 2003 -2017 Grote Canadese gans









Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) In de begeleidende grafieken wordt het totaal aantal waargenomen vogels per jaar (24 tellingen) of per maand (30 tellingen) weergegeven. Bij de broedvogels zijn de per jaar vastgestelde territoria te zien.
 
 

Ad Kolen



Grote Canadese gans – Branta canadensis


 


Grootste gans
 Zoals de naam aangeeft, is Canada het land van herkomst van de grote Canadese gans. Ook in het noorden van Amerika komt deze soort oorspronkelijk voor. De vogel is zeer groot met een lange hals en in de vlucht een zwaanachtig profiel. De kop en de hals zijn zwart met een witte kin, witte oorstreek en een lichte borst. De poten en de snavel zijn helemaal zwart. Het geluid dat hij maakt, luidruchtig trompetteren, is van grote afstand hoorbaar. De grote Canadese gans is een erg sociale vogelsoort die leeft in familiegroepen en vaak samen broedt. Een broedend paar wordt gewoonlijk vergezeld door meerdere ongepaarde soortgenoten. Bij verstoring bemoeien zij zich luidkeels met het incident. Het is de grootste in Europa voorkomende gans, groter dan de grauwe gans.


Introducé
Dat de grote Canadese gans momenteel ook in Europa broedt, is het gevolg van een aantal zeer geslaagde introducties. In de 17e eeuw zijn er Canadese ganzen ingevoerd in Groot-Brittannië. Die enkele exemplaren staan aan de basis van de huidige vrij vliegende Britse populatie van een veelvoud van 10.000 exemplaren. In Midden-Zweden zijn vanaf 1929 Canadese ganzen uitgezet die zich al even succesvol voortplanten. Dit gebeurde ook in Noorwegen (1936), in Finland (1936) en in Finland (1971). In strenge winters bereiken enkele exemplaren uit Groot-Brittannië en groepen uit Scandinavië ons land. Vanaf 1974 worden ook in Nederland broedgevallen vastgesteld. Het gaat hierbij om nazaten van ontsnapte exemplaren. De Nederlandse populatie stijgt daarna snel, ook nu nog. De broedpopulatie is in 2012 geschat op 5200 -10.400 broedparen. De winterpopulatie (2009-2014) is 36000-46000 (bron: Sovon.nl).










Figuur 1.

Steeds van de partij
Al vanaf het begin van de vogeltellingen in het Noorderbos is de grote Canadese gans van de partij. Zie figuur 1. Aanvankelijk zijn de aantallen erg laag. Tot 2010 komt het totaal aantal per jaar niet boven de 22 exemplaren. Per telronde gaat het om minder dan 10, met uitzondering van 15 in november 2007.


Weinig jongen
De soort wordt alleen op de plas aangetroffen. In de overige delen van het telgebied zijn ze alleen overvliegend waargenomen. In 2010 zijn de verzamelde gegevens voldoende voor het vaststellen van een territorium, zonder broedresultaat echter. Ook in 2014 zijn geen jongen gezien in het vastgestelde territorium. In 2016 brengt een paar grote Canadese ganzen 3 jongen groot. In het voorjaar van 2017 wordt hetzelfde aantal geteld. De aantallen jonge ganzen zijn tot nu toe erg laag in het Noorderbos. In de Dongevallei in de Reeshof in Tilburg komen broedsels van 10 eieren uit, soms zelfs meer. 

 














Met de landelijke explosieve groei van de grote Canadese gans neemt ook het aantal in het Noorderbos toe vanaf 2011. In november van dat jaar wordt een groep van 92 stuks gezien. De totaal aantallen per jaar stijgen, maar de afzonderlijke waarnemingen blijven sterk in aantal uiteen lopen. Van minder dan 10 tot 206 in 2015. In 2016 schommelt het aantal tussen 5 en 164 stuks. De wisselende aantallen zijn het gevolg van de talrijke verstoringen om de plas en de aanhoudende zandstortingen. Niet alle Canadese ganzen zijn gewend aan mensen, vele zijn schuw en vliegen bij benadering direct op. Met veel lawaai overigens!


Reacties naar adkolen@kpnmail.nl