Een paar krakeenden.
Ad Kolen
Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) In de begeleidende grafieken wordt het totaal aantal waargenomen vogels per jaar (24 tellingen) of per maand (30 tellingen) weergegeven. Bij de broedvogels zijn de per jaar vastgestelde territoria te zien. |
Krakeend - Mareca strepera
Fraaie eend
De krakeend is een bijzonder fraaie eendensoort. Het formaat ligt net iets onder dat van de wilde eend. Het verenkleed is echter totaal anders. De grijze bovenzijde en het zwarte kontje zijn de kenmerken van het mannetje krakeend. Dichterbij tonen de op de vleugels liggende sierveren hoe gracieus de vogel is. De fijne tekeningen op de veertjes van de hals en de flanken maken de krakeend bijzonder mooi. Het vrouwtje lijkt op afstand op het vrouwtje wilde eend. Maar ook bij haar zie je op wat kortere afstand de schoonheid van deze wat slankere eendensoort. Met een wat gelig verenkleed en fijne tekeningen op vele dekveren is ook het vrouwtje bijzonder. Haar snavel is meestal geel, die van het mannetje zwart. Opvallend is bij beide geslachten de witte spiegel in de vleugels, een goed kenmerk om ze te onderscheiden van andere eendensoorten als ze opvliegen.
Gestage toename
De krakeend is vooral een broedvogel van Oost-Europa en verder oostelijk daarvan tot in Aziatisch Rusland. In de 19e eeuw broedden er al krakeenden in Nederland. Tot de helft van de 20e eeuw was het hier een schaarse broedvogel, voornamelijk in Friesland. Daarna nam het aantal toe. Vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw werd het noordwestelijke deel van Nederland bezet. De huidige situatie is dat zowel de broedpopulatie als de winterpopulatie van krakeenden in Nederland toenemen. De toename van de krakeend is onderdeel van een proces dat grote delen van West-Europa omvat. Aangenomen wordt dat door grootschalige ontginningen de oostelijke gebieden aan belang hebben ingeboet. West-Europa werd door het voedselrijker worden van de wateren interessanter. De vele nieuw aangelegde waterrijke natuurgebieden in Nederland dragen zeker bij aan de toename van de krakeend. Ook op de drogere delen, bijvoorbeeld op de Brabantse zandgronden, zijn krakeenden zichtbaar toegenomen, weet ik uit eigen waarnemingen.
figuur 1.
Afleidingsmanoeuvre
Ook in het Noorderbos neemt het aantal krakeenden gestaag toe. Vanaf 2009 is de soort jaarlijks aanwezig (zie figuur 1), maar zeker niet bij elke telronde. De aantallen zijn tamelijk laag: 301 exemplaren in totaal. Krakeenden zijn schuw en blijken verstoringsgevoelig te zijn. Ik zie dat ook in andere gebieden. De toenemende werkzaamheden op en rond de plas verstoren de soort regelmatig. Met de toename van de aantallen zijn vanaf 2011 in zes teljaren territoria van krakeenden vastgesteld, in 2013 zelfs twee. Hoewel met voldoende waarnemingen (2) binnen datumgrenzen van een paar of een mannetje met broedgedrag zijn er geen zichtbare resultaten van broedsucces. Alleen in het laatst beschreven teljaar (2017) is er een sterke aanwijzing voor de aanwezigheid van jonge vogels. Het vrouwtje acteert alsof ze gewond is. Een bekende manoeuvre, die meerdere soorten eenden toepassen om de aandacht van hun jongen af te leiden.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
