Een serie over het 'Verslag: De Vogels van de Dongevallei 2004-2019' De Dongevallei is van 1996 tot 2000 als ecologische verbindingszone door het nieuwe stadsdeel De Reeshof aan de westelijke rand van Tilburg aangelegd. Van 2004 tot 2019 zijn tweemaal per maand, het gehele jaar door, alle vogels geteld binnen de grenzen van de Dongevallei. Tijdens het broedseizoen, van half maart tot half juli, zijn steeds acht tellingen uitgevoerd volgens de richtlijnen van het BMP van SOVON. Naast algemene informatie betreffende het gebied en de wijze van tellen zijn alle 125 waargenomen vogelsoorten in dit verslag beschreven. Het verloop van de aanwezigheid van de verschillende vogelsoorten is in grafieken uitgebeeld en komt in afzonderlijke artikelen aan bod, vaak uitvoerig. Zo veel mogelijk zijn conclusies getrokken en oorzaken achterhaald van het verloop van de aantallen van de diverse vogels. Soms zijn de oorzaken lokaal, maar veelal spelen de landelijke en Europese stand van veel vogelsoorten een belangrijke rol. Het volledige verslag, in PDF-formaat is te ontvangen door een e-mail te sturen naar adkolen@kpnmail.nl |
Ad Kolen
Sperwer
Accipiter nisus
Snelle wendbare jager
Een nestelende sperwer krijg je nauwelijks te zien. Hij weet zichzelf en zijn nest goed verborgen te houden. Soms zie je een sperwer een prooi achtervolgen, in een razend tempo maar ook heel wendbaar. Hardnekkige achtervolgingen van prooien, soms tussen gebouwen, zijn bekende feiten. Soms vliegt hij zich daarbij tegen een raam te pletter. De sperwer is vooral een jager op kleine vogels maar hij vangt ook wel muizen, vooral als er veel zijn. Het mannetje gaat vooral voor mussen, mezen en vinken. Het grotere vrouwtje jaagt voornamelijk op lijsters en spreeuwen. Duiven en (jonge) fazanten behoren minder vaak tot het voedselpakket. Het silhouet van de sperwer omvat brede afgeronde vleugels, een kleine kop en een recht afgesneden staart. Het kleinere mannetje heeft een grijsblauw verenkleed en is roodbruin aan de onderzijde. Het vrouwtje heeft een bruin verenkleed en is aan de onderzijde licht met een gestreept patroon.
Afname na stijging
Ook deze roofvogel was de indirecte vergiftiging door bestrijdingsmiddelen bijna noodlottig. In 1970 is de stand gedaald tot 250 broedparen. Na het verbod op de nadelige gifstorten herstelde de stand zich en de sperwer breidde zich uit over nieuwe gebieden. Na 2000 stagneerde de groei en namen de aantallen af, met als oorzaken voedselgebrek en predatie door de havik, vooral op de arme zandgronden. De stand staat op 3.000-3.600 broedparen in de periode 2013-2015. In de winter worden 10.000-15.000 sperwers gezien. De verhoging in de winter is het gevolg van toename vanuit noordelijke streken. In die periode houdt de sperwer zich meer in de buurt van bewoning op. Het ontbreken van bladeren aan de bomen maakt hem ook beter zichtbaar. (bron: sovon.nl)
Sperwer man.
Meest waargenomen roofvogel in de Dongevallei
Ondanks dat roofvogels zich in toenemende mate in bewoonde gebieden laten zien, is het totaal aantal beperkt gebleven in de Dongevallei. In totaal zijn er 8 soorten roofvogels gezien. Van de meeste soorten maar één of enkele exemplaren. Van 3 soorten zijn er meer gezien. Van de torenvalk zijn 22 en van de buizerd 24 waarnemingen bekend. Opgeteld zijn er 39 waarnemingen van de sperwer genoteerd gedurende de 16-jarige tellingenreeks. Het gaat gewoonlijk om solitaire sperwers. Eénmaal is 1 paar gezien, tijdens de telling op zaterdag 7 mei 2011. Tijdens 3 van de 16 teljaren ontbreekt de soort. Zie figuur 42. Ruim een derde van het aantal waarnemingen valt in de eerste helft van de verschillende teljaren. In augustus en in de wintermaanden januari en december is de sperwer het meest gezien. In het topjaar jaar 2011 werd de Dongevallei in de maanden oktober tot en met december viermaal door een sperwer bezocht. In de tweede helft van de tellingenreeks worden de waarnemingen onregelmatiger en minder in aantal.
Figuur 42: alle waarnemingen (39) van sperwers per jaar met het totaal boven de kolom.
Ondanks dat roofvogels zich in toenemende mate in bewoonde gebieden laten zien, is het totaal aantal beperkt gebleven in de Dongevallei. In totaal zijn er 8 soorten roofvogels gezien. Van de meeste soorten maar één of enkele exemplaren. Van 3 soorten zijn er meer gezien. Van de torenvalk zijn 22 en van de buizerd 24 waarnemingen bekend. Opgeteld zijn er 39 waarnemingen van de sperwer genoteerd gedurende de 16-jarige tellingenreeks. Het gaat gewoonlijk om solitaire sperwers. Eénmaal is 1 paar gezien, tijdens de telling op zaterdag 7 mei 2011. Tijdens 3 van de 16 teljaren ontbreekt de soort. Zie figuur 42. Ruim een derde van het aantal waarnemingen valt in de eerste helft van de verschillende teljaren. In augustus en in de wintermaanden januari en december is de sperwer het meest gezien. In het topjaar jaar 2011 werd de Dongevallei in de maanden oktober tot en met december viermaal door een sperwer bezocht. In de tweede helft van de tellingenreeks worden de waarnemingen onregelmatiger en minder in aantal.
Figuur 42: alle waarnemingen (39) van sperwers per jaar met het totaal boven de kolom.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
