Het 1e paar in maart 2008.
Eind februari 2008 vertelde een vrouw in de Dongevallei over Zwarte zwanen (Cygnus atratus) die ze er gezien had. Tijdens de 1e vogeltelling in maart 2008 werd, niet geheel onverwacht dus, een paar bij de fietsbrug aan Lange Dijk aangetroffen. Het mannetje gedroeg zich erg agressief ten opzichte van andere waterbewoners. Onder andere Wilde eenden (Anas Platyrhynchos) en Canadese ganzen (Branta canadensis) verjoeg hij. Tot half juli van dat jaar werd het paar in totaal 7 maal waargenomen, tijdens de 2 maal per maand in dit gebied uitgevoerde vogeltellingen. Hoewel er geen nakomelingen gezien werden kon volgens de SOVON BMP-richtlijnen een territorium worden vastgesteld.
Het 1e paar in maart 2008.
Daarna werd de soort pas weer in november aangetroffen. Het betrof een solitair exemplaar. Begin 2009 waren er nog 3 waarnemingen van een solitaire Zwarte zwaan. Even werd nog verondersteld dat een van de vogels, mogelijk met jong elders in de Reeshof verbleef. Zwarte zwanen kunnen ook buiten het hier gebruikelijke broedseizoen jongen voort brengen. Helemaal duidelijk is het niet maar Zwarte zwanen hebben een ander ritme in hun broedcyclus, ze houden waarschijnlijk (gedeeltelijk) hun Australisch bioritme aan. Zwarte zwanen kunnen het gehele jaar broeden en broedparen kunnen meerdere broedsels per jaar uitvoeren.
Zicht op het prachtige verenkleed; de gekrulde veren boven en deel van de witte slagpennen is te zien.
Later werd duidelijk dat de helft van het paar gestorven was of misschien naar elders vertrokken. In oktober / november werd de solitaire Zwarte zwaan nog 2 maal gezien. In 2010 waren er tot half april 4 waarnemingen. Daarna ontbrak de vogel tot het 2e deel van oktober. Op de voorlaatste dag van het jaar werd de vogel nog een keer gezien. Dus het verhaal is nog niet ten einde. Ik ben benieuwd naar het vervolg.
Het achtergebleven vrouwtje worstelt zich door het ijs op 10 januari 2009.
Zoals de Witte kwikstaart niet helemaal wit is en de Rode wouw niet geheel rood, is ook de Zwarte zwaan voor een aanzienlijk deel maar ook niet geheel zwart. Zwemmende, met goed gesloten vleugels lijken ze geheel zwart, maar in de vlucht vallen de witte slagpennen op. Alle slagpennen zijn geheel wit, zowel de hand- als de armpennen. Door de verschillende zwarte vleugeldekveren worden de witte slagpennen voor de helft bedekt en zijn dus niet zichtbaar in rustende toestand. Opvallend en erg mooi zijn de krullen op vleugeldekveren. Het is een forse verschijning, deze zwaan, maar iets slanker en kleiner dan de Knobbelzwaan (Cygnus olor) die ook veel als siervogel gehouden werd. De snavel van de Zwarte zwaan is rood met een witte band aan de punt. De poten met de zwemvliezen hebben een zwarte kleur.
De Zwarte zwaan is in vele Europese landen een geliefde siervogel waar flink voor wordt betaald. De soort is van oorsprong inheems in Australië. De eerste levende exemplaren werden aan het einde van de 18e eeuw naar Europa gehaald. Ook in ons land worden al geruime tijd Zwarte zwanen in gevangenschap gehouden. Om wegvliegen te voorkomen werden ze geleewiekt. Tegenwoordig duiken overal vrijvliegende exemplaren op. De eerste meldingen van in het wild broedende Zwarte zwanen komen uit de 2e helft van de jaren zeventig van de vorige eeuw. De soort heeft de afgelopen jaren een succesvolle vrij levende populatie weten op te bouwen. In de ons omringende landen is deze zwaan niet of nauwelijks succesvol. In Nederland werd in 1994 de populatie op 25-30 paren geschat. Vanuit het Delta gebied, het rivierengebied, Noord-Brabant en Noord- en Zuid-Holland breidde ze zich over het gehele land uit tot een aantal van nu meer dan 100 broedparen. De Zware zwanen in de Dongevallei zijn mogelijk ontsnapte vogels, daar er tenminste een exemplaar een ring droeg.
Het nieuwe paar.
Het mannetje wat is aan komen vliegen, en voor het eerst op 11 maart werd gezien is een echte macho. Tijdens vele waarnemingen van het paar was hij uiterst agressief tegen andere grote vogelsoorten. Hij had het vooral tegen de Canadese ganzen. De agressie sloeg ook op het vrouwtje over zoals op 2 juni; ’’Op de brede vaart parallel aan de Reuverlaan is het paar Zwarte zwanen in conflict met een paar Canadese ganzen met jongen. Eerst probeer het mannetje Zwarte zwaan de Canadese ganzen te verjagen, kort daarop mengt ook het vrouwtje zich in de schermutselingen. Het gaat er even hard aan toe, waarbij de jongen (van de Canadese ganzen) in verdrukking komen. Een pul duikt onder water om veilig weg te kunnen komen’’.
Later als de rust is terugkeert worden door het paar Zwarte zwanen bewegingen gemaakt die als baltsen zou kunnen omschrijven. Op meerdere andere gelegenheden werd er gebaltst door het mannetje of door beide exemplaren. Al deze waarnemingen zijn voldoende voor het vaststellen van een territorium. Van daadwerkelijk broeden zijn er tot nu geen waarnemingen gedaan. Na augustus werden ze beide helaas niet meer gezien dit jaar.
In de 1e maand van 2011 verscheen er geen Zwarte zwaan tijdens beide tellingen. In de 2e maand werd tweemaal het overgebleven exemplaar aangetroffen. Op vrijdag 11 maart 2011 kwamen er onverwacht weer 2 Zwarte zwanen in beeld. De 2 volgende tellingen ontbraken Ze. Vanaf de 1e telling in mei tot en met de laatste in augustus was het paar steeds te zien. Alleen op 30 juli ontbraken ze. Ondertussen kon worden vastgesteld dat de meer dan 2 jaar alleen in het gebied verbleven Zwarte zwaan (met blauwe voetring) een vrouwtjes.
