Het Noorderbos en de Vogels 2003 - 2017 Blauwe kiekendief

                       Mannelijke blauwe kiekendief


Ad Kolen

Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) In de begeleidende grafieken wordt het totaal aantal waargenomen vogels per jaar (24 tellingen) of per maand (30 tellingen) weergegeven. Bij de broedvogels zijn de per jaar vastgestelde territoria te zien.

Blauwe kiekendief - Circus cyaneus

 

Soms ook konijnen
De blauwe kiekendief heeft de kenmerken van de andere kiekendieven. De vleugels en de staart zijn lang, de vlucht is langzaam en glijdend met omhoog gehouden vleugels. De bouw van de blauwe kiekendief is wat lichter dan die van de bruine kiekendief, maar het is toch een forse roofvogel. Het blauwe in de naam komt van het mannetje. Het vrouwtje is bruin gevlekt. Van beide geslachten is de stuit wit. De blauwe kiekendief broedt in natte duinen, heidevelden en moerassen en zoekt daar ook naar voedsel, evenals langs de rivieren en op akkers. Zijn voedsel bestaat uit kleine zoogdieren, vogels en soms hoenderachtigen en konijnen.


 Over het voorkomen van de blauwe kiekendief voor 1900 is weinig bekend. ’s Zomers is hij zeldzaam in Noord-Brabant, Gelderland en Drenthe volgens Schlegel (ornitholoog 1804-1884). In Friesland en Overijssel zijn er broedgevallen van rond de eeuwwisseling bekend. Later broedt de blauwe kiekendief ook in de Peel. In 1958 gaat het maar om 10-15 broedparen, daarna stijgen de aantallen. Na de Noordoostpolder en de Flevopolder worden de Waddeneilanden bezet. De piek valt in 1992 met 140 broedparen, voornamelijk op de Waddeneilanden (100). Daarna nemen zowel de aantallen broedvogels als de overwinteraars snel af. Gebrek aan voedsel in agrarische omgevingen en ook in natuurgebieden is waarschijnlijk de oorzaak. Afname is er ook in grote delen van West-Europa. De laatste schattingen voor Nederland dateren van 2013-2015 : 10-14 broedparen en 400-800 overwinterende blauwe kiekendieven (bron: Sovon.nl).

 

Figuur 1.

 

Niet meer gezien

Tijdens een strenge winterse periode aan het begin van 2003 is de blauwe kiekendief driemaal gezien in het Noorderbos. Vier exemplaren in drie maanden. Ook in een drietal jaren kort daarna is er één blauwe kiekendief aangetroffen. Zeven exemplaren in de hele telperiode. zie figuur 1. Van berichten uit die tijd weet ik dat deze waarnemingen vaak samenvielen met hun aanwezigheid in het nabij gelegen natuurgebied van Natuurmonumenten ’Huis ter Heide’’. Na 2008 is de blauwe kiekendief niet meer gezien het Noorderbos. Naar mijn weten ook niet meer op Huis ter Heide. Maar dat is niet met zekerheid vastgesteld.

Reacties naar adkolen@kpnmial.nl