Twee jonge buizerds op hun nest in het Noorderbos.
Ad Kolen.
Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) In de begeleidende grafieken wordt het totaal aantal waargenomen vogels per jaar (24 tellingen) of per maand (30 tellingen) weergegeven. Bij de broedvogels zijn de per jaar vastgestelde territoria te zien. |
Buizerd - Buteo buteo
Zeer gevarieerd verenkleed
De buizerd heeft een zeer gevarieerd verenkleed. Van donkerbruin, bijna zwart tot heel licht met grote witte vlakken. Altijd zijn er de donker gevlekte tekeningen en de brede afgeronde vleugels. De loopbenen zijn geel en ook de washuid aan de snavelbasis is geel gekleurd. De vleugels worden tijdens de glijpauzes horizontaal of iets naar boven gebogen gehouden. De buizerd broedt vaak in kleinere bossen en is verder gebaat bij een kleinschalig parkachtig landschap.
Broedt in geheel Nederland
Aan het begin van de vorige eeuw was de buizerd een erg zeldzame vogel. Nu (2013-2015) is het de meest talrijke roofvogel in ons land met 10.000 -17.000 broedparen en 30.000 – 50.000 exemplaren aanwezig in de winter. De buizerd broedt nu in nagenoeg geheel Nederland, ook in gebieden waar hij in het verleden niet voorkwam. De uitbreiding vond na 1970 vanuit Oost-Nederland plaats. De in Nederland broedende buizerd is een standvogel bij uitstek, slechts bij uitzondering trekt hij weg. Jonge vogels verlaten hun geboorteplek, maar blijven in de buurt en wachten op de kans een eigen territorium te kunnen vestigen. In de winter wordt de populatie in wisselende aantallen aangevuld met buizerds uit noordelijke streken (bron: Sovon.nl).
Figuur 1.
Constante factor
De buizerd is een tamelijk constante factor in het Noorderbos. Zie figuur 1. Met een enkele piek (2004) is de soort het jaarrond met 20 tot 40 exemplaren aanwezig, in totaal 473 exemplaren. In het piekjaar 2004 zijn elke maand van het jaar één of meer buizerds gezien, in de maand juni zelfs 11. In het jaar met de laagste presentie ontbreekt de soort vooral in het voorjaar en de zomer. Er zijn dat jaar geen broedgevallen.
Figuur 2.
Gedurende de winter het meest aanwezig in het Noorderbos
De buizerd is in de winter, van november tot en met maart, het meest aanwezig in het Noorderbos. Daar zijn wintergasten bij, en in een deel van februari en maart waarschijnlijk ook lokale broedparen die zich beginnen te manifesteren. Al vroeg in het jaar, afhankelijk van de weersomstandigheden, vinden activiteiten als paarvorming en nestbouw plaats. Verder is de buizerd in een vrij constant aantal aanwezig over de maanden van het jaar. Zie figuur 2. Ook in de directe omgeving van het Noorderbos is de buizerd permanent aanwezig. Steeds vaker verblijft de soort in de wijken. Aan de rand van Tilburg-Noord tot in de straat waar ik woon en ook in het Quirijnstokpark is de buizerd de laatste jaren steeds meer een vertrouwde verschijning. Er zijn naar mijn idee tenminste 3 broedparen in de omgeving van het Noorderbos. De daadwerkelijke vaststelling van het aantal paren dat een territorium in het Noorderbos (of een deel daarvan) bezet heeft, gaat via de BMP tellingen.
Zichtbare resultaten
Zoals alle roofvogels leeft de Buizerd een vrij verborgen leven. Zittend op een paaltje in de wei of op een lantaarnpaal lijkt deze vogelsoort onverstoorbaar, maar zodra je belangstelling toont, verdwijnt hij van het toneel. De buizerd is te allen tijde alert en argwanend.
Figuur 3.
De volgens de BMP richtlijnen uitgevoerde inventarisaties van de buizerd laten de resultaten van figuur 3 zien.
In bijna de helft (7) van de teljaren werden één of in 2004 zelfs twee territoria vastgesteld. In 2004 is het resultaat zichtbaar: 4 bijna vliegvlugge jonge buizerds op een nest in een populierenbos in het centrum van het gebied. Het nest van het 2e broedpaar van dat jaar is niet gevonden. In hetzelfde bosje waar in 2009 een territorium werd vastgesteld heb ik in 2011 diverse malen een paar buizerds op een nest aangetroffen. Het nest lag goed verborgen in de top van een zomereik en was door de toenemende begroeiing later in het voorjaar geheel onzichtbaar geworden. Wel waren er schijtsporen onder het nest en tegen aangrenzende bomen. Een goed resultaat is wel aannemelijk voor dat jaar.
In het aangrenzende bosgebied de Zandley, met gemengd ouder bos, is gedurende enkele jaren waarschijnlijk een deel van een territorium gevestigd en is mogelijk ook het nest gebouwd. Dit zijn echter aannames en is niet door waarnemingen vastgesteld. In en rond dit gebied heb ik vaak een buizerd waargenomen.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
