Kleine plevier op steenslag bij de Noorderplas.
Ad Kolen
Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) |
Kleine plevier - Charadrius dubius
Gele oogring
De kleine plevier is een steltloper van geringe afmetingen met een ronde kop, een donkere kruin en een bruine rug met witte onderdelen. Het is een vogel die vooral in het binnenland verblijft en broedt. De zeer gelijkende bontbekplevier kan in de trekperiode ook in het binnenland gezien worden. Gewoonlijk ligt zijn biotoop aan de kust. Zowel van dichtbij als op afstand zijn beide soorten goed te onderscheiden. De kleine plevier heeft een duidelijke gele ring om de ogen. De bontbekplevier is in de vlucht goed te herkennen aan de witte streep in de lengte van de vleugels. Aan het einde van de zomer tot september trekt de kleine plevier weg via Frankrijk en Spanje om in Noord-Afrika te overwinteren. In maart-april keert hij terug naar de broedgebieden.
Hoopgevende kansen
De kleine plevier is tijdens het eerste broedvogelproject (1973-1977) een vrij schaarse broedvogel in ons land. De aantallen zijn licht, maar niet veel gestegen. Wel is de verspreiding over het land gewijzigd. West-Friesland, zuidelijk Flevoland en een deel van het rivierengebied zijn verlaten en andere delen zijn bezet. Deze wisselingen zijn inherent aan hun levenswijze. De open gebieden die ze als biotoop verkiezen, groeien gewoonlijk naar enkele jaren weer dicht en worden ongeschikt. Op grinddaken broeden (soms in kolonies met de visdief en de kokmeeuw) is een nieuwe ontwikkeling. Deze biedt, samen met de wijzigingen in het beleid rondom de rivieren en meer ruimte door het graven van nevengeulen en dergelijke, de kleine plevier hoopgevende kansen voor de toekomst (bron: sovon.nl).
Pionier
De kleine plevier is een pionier: hij foerageert en broedt op zand- en grindbanken die door natuurlijk stromende beken en rivieren ontstaan. Deze dynamische biotoop kan zo maar ontstaan en weer verdwijnen. Zijn voedsel bestaat uit een grote verscheidenheid aan kleine ongewervelde dieren. Broeden doet hij in een ondiep nestkuiltje in de bodem, waardoor hij erg gevoelig voor predatie is. De kleine plevier kan ook leven in door mensen ontwikkelde biotopen, zoals opgespoten terreinen, grindgroeves en grote bouwprojecten. De invloed daarvan is mede bepalend in de ontwikkeling van de Nederlandse kleine plevieren. De populatie verloopt van 800-1.300 broedparen (1973-1975) met een licht gedaalde tussenstand van 750-1.100 (1989-2000) in een stijgende lijn naar 1.200-1.500 broedparen tijdens de laatste atlasperiode (bron: Sovon.nl.)
Broeden op steenslag bij de Noorderplas
De zandstortwal die vanuit de zuidwestelijke oever van de Noorderplas is ontstaan, is door de kleine plevier als leef- en broedgebied ontdekt. De toplaag bestaat uit steenslag: gemalen gesloopte huizen en gebouwen, ook geschikt voor de kleine plevier, blijkt al snel. Deze wal, bedoeld om laagwaardig zand van allerlei bouwprojecten in de plas te storten, is lange periodes niet of weinig gebruikt. Blijkbaar zijn die periodes voldoende rustig voor de kleine plevier om er voedsel te zoeken en er zelfs een territorium te vestigen.
Jonge kleine plevieren in het Noorderbos
Op 19 mei 2015 zijn voor het eerst een paar kleine plevieren op de wal aangetroffen. Verder is de soort niet meer gezien in dit jaar. Als ze het daaropvolgende voorjaar opnieuw verschijnen is de verwondering groot. De verrassing is nog groter als aan het einde van juni 2016 het paar kleine plevieren 2 vliegvlugge jongen van voedsel voorziet. Ook in 2017 is het paar ’hardnekkig aanwezig’ gedurende het gehele broedseizoen tot in augustus. Alles is aanwezig voor vaststellen van een territorium, inclusief baltsen en het direct weer terugkeren na verstoringen. Een nest en jongen zijn echter niet gevonden in dat jaar.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
