Ad Kolen
Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) In de begeleidende grafieken wordt het totaal aantal waargenomen vogels per jaar (24 tellingen) of per maand (30 tellingen) weergegeven. Bij de broedvogels zijn de per jaar vastgestelde territoria te zien. |
Kievit - Vanellus vanellus
Bekende vogelsoort
Naast stadsvogels als de merel en de huismus is de kievit voor velen een bekende vogelsoort. Wie kent hem niet, met zijn prachtige uiterlijk en sierlijke baltsvluchten. Bij het horen van de ruisende veren en de aanhoudende kie-wiet kie-wiet roep laaien de voorjaarsgevoelens op. Met in het vizier de brede vleugels en een wapperende kuif zal iedereen roepen: ’’De kievit is er weer!’’
Teruggang van onze ’nationale vogel’
Met de kievit, eens onze ’nationale vogel’ volgens Rinke Tolman (schrijver monografie – de kievit) gaat het niet goed. Deze van oorsprong op de steppe levende vogel heeft zich aangepast aan de uitgestrekte graslanden van ons landschap en elders in West-Europa. Daarin is ondertussen veel veranderd. Rond de eeuwwisseling zijn op de zandgronden in het oosten en zuiden van ons land de landbouwgebieden de belangrijkste broedgebieden geworden. In de broedvogelatlas met gegevens uit 1998-2000 staat dat in die periode ongeveer de helft van de Nederlandse broedvogels op bouwgrond broedt. De broedpopulatie van ons land, in die periode 200.000-300.000 broedparen, is inmiddels gedaald naar 111.000-160.000 (bron: sovon.nl). De enorme veranderingen in het landschap en het agrarisch gebruik daarvan zijn de basisoorzaak van de teruggang van de kievit en ander vogelsoorten van het boerenland. Vele gedane zaken terugdraaien kan mogelijk het tij keren.
Figuur 1.
Lage aantallen in het Noorderbos
De aanwezigheid van de kievit in het Noorderbos is laag, toont de grafiek in figuur 1. Gedurende de hele tellingenreeks zijn 54 kieviten aangetroffen. Het Noorderbos biedt niet veel mogelijkheden voor de soort. De zes percelen grasland zijn klein (1 tot 1,5 ha per perceel) en ondanks begrazing ook vaak erg ruig. De onoverzichtelijkheid - door bossen omzoomd - is daarbij mede bepalend. De waarnemingen concentreren zich dan ook rondom de Noorderplas. Tijdens 13 tellingen is de kievit in het gebied aanwezig. Vaak zijn het solitaire waarnemingen of kleine groepjes tot 5 stuks. In een winterse periode aan het begin van 2003 is een groep van 15 kieviten bij een wak in de plas neergestreken.
Na het broedseizoen verzamelen kieviten zich in groepen, op zoek naar voedsel en rust. Op 17 september 2007 is een groep van 16 kieviten in het Noorderbos waargenomen. Na het begin van de intensieve zandstortingen in de plas (2008) houdt de kievit het voor gezien. De verdere afname van de soort in Nederland, maar ook in de rest van West-Europa, speelt daarbij tevens een rol.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
