Bomen en struiken in Tilburg-Noord
Ad Kolen
Een reeks artikelen over de verschillende soorten
bomen en struiken die groeien in Tilburg-Noord
De
gewone plantaan is een van de talrijkste bomen in Tilburg-Noord. Hij staat
werkelijk overal. Hier een opsomming van een deel van de straten waar de
plataan is aangeplant; Mascagnihof, Schubertstraat, Ellenbergstraat,
Mozartlaan, Heikantlaan, de Schans, Sibeliusstraat, Holzbauerpad, Griegstraat,
Bartokstraat en de oostelijke middenbermen van de Vlashoflaan. Het is een
geliefde stadsboom. Overal in grote steden, vaak op de meest drukke punten is
de plataan aangeplant. Hij verdraagt dan ook goed luchtvervuiling. De gladde
glanzende bladeren worden door de regen schoongespoeld en het regelmatig afvallen
van de schors voorkomt dat de ademporiën in de bast verstopt raken door
roetdeeltjes. Langs een drukke verkeersader in het centrum van Tilburg staan
voor het oude paleis-raadhuis twee gewone platanen die uit circa 1850 stammen.
Het zijn prachtige monumentale knoesten met fraaie stammen waar Tilburg trots
om mag zijn en vooral zorgvuldig mee om moet gaan. Beide staan dan ook op de
lijst monumentale bomen van de Gemeente Tilburg.
De
plataan is voor vele ook een bekende van vakanties in Zuid-Europa. In Parijs
flankeren platanen de straten. Platanen zijn ook de bomen van pleinen in vele
Franse steden en dorpen. Vaak worden ze horizontaal geleid als een soort afdak.
Ze zetten de petanqueveldjes in de schaduw. Ook in Spanje is de gewone plantaan
aangeplant maar meer naar het zuiden kom je steeds meer de oosterse plataan
tegen. Die heeft veel gelijkenis met de gewone plataan maar met een bredere
kroon en diep ingesneden blad. Ook in Tilburg-Noord staat tenminste één
oosterse plataan. Tegenover de ingang van Huize Heikant in het Brucknerpark.
De
wetenschappelijke naam van de gewone plataan is Platanus hispanica. Platanus is
afgeleid van het Griekse platy, dat breed betekent. Dat staat voor de breed
gevormde bladeren en waarschijnlijk ook voor de brede kroon. De gewone plataan
is een kruising (hybride) van de oosterse- en de westerse plataan. De Oosterse
plataan is inheems in Griekenland, Bulgarije, Joegoslavië en Albanië. De
westerse of Amerikaanse plataan is inheems in het oosten van Noord-Amerika. Deze
bastaard, de gewone plataan is rond 1650 in Spanje of Zuid-Frankrijk ontstaan.
Het versneld loslaten van de schors van platanen in 2018.
De schors van de
gewone plataan is grijs tot groen en roomwit. De schors laat los in schilfers
waardoor de lichtere onderlagen vrijkomen. Zo ontstaat er een gevlekt geheel. Het
is normaal dat de schors loslaat in de de zomer. In 2018 was het zeer opvallend. Door de hoge
temperaturen en de droogte ging het sneller en meer tegelijk. Op veel plaatsen,
ook in Tilburg-Noord, zagen we flinke lagen schors aan de voet van de stammen
liggen. De schors van platanen valt er af, als al het water er uit is en afgegeven
is aan de nieuwe schors. De boom zuigt eerst al het water uit de oude schors en
laat dan pas los. In ons klimaat laat de schors normaal gesproken geleidelijk
los, waardoor dit minder opvalt. Als u op vakantie bent in Zuid-Frankrijk
bijvoorbeeld, zult u zien dat ook daar de platanen in hoog tempo hun schors los
laten. Dit komt omdat de lente en zomers daar droger en warmer zijn.
De zaadbollen van de gewone plataan blijven tot in het voorjaar hangen.
De grote vijflobbig bladeren van wel 15 cm. doorsnede en de circa 3 cm dikke zaadbollen zijn ook bekende kenmerken van deze veel aanwezige boomsoort. De zaadbollen hangen met een tot drie stuks bij elkaar aan een lange steel. In het voorjaar barsten ze open en komen de talrijke nootjes, met gele haren, tevoorschijn.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
