Ad Kolen
Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) |
Zwarte mees - Periparus ater
De zwarte mees (11 cm) is de kleinste van de mezen, kleiner dan de kuifmees, de pimpelmees en de matkop (12 cm). Het kenmerk van de zwarte mees is de zwarte kop met witte nekvlek naast de grote witte wangen. De blauwgrijze bovenzijde wordt gemarkeerd door twee fijne witte vleugelstrepen, de onderkant is bruin/wit. De kop van de zwarte mees is groot in verhouding tot het lijf. De staart is kort en de zwarte keelvlek is opvallender dan bij de andere mezen. Met het lange dunne snaveltje pikt hij insecten op tussen dennenkegels en boomschors.
De zwarte mees leeft het liefst in sparrenbossen. In dennenbossen en ook in gemengde bossen vinden ze ook wel hun plekje, echter in wat lagere dichtheden. In het Noorderbos is de zwarte mees aangetroffen aan de randen van het bosgebied de ’Zandley’. De randen van dit gemengd bos, met veel grove den en zeeden, vallen binnen de grenzen van het telgebied.
In de 20e eeuw nemen de landelijke aantallen toe ten gevolge van de massale aanplant van naaldbomen. Vanaf 1985 nemen de aantallen af door omzetting van naaldbossen naar meer natuurlijk loofbos. Ook voedselafname blijkt een rol te spelen. De huidige (2013-2015) populatie zwarte mezen bestaat uit 16.000-20.000 broedparen. (bron: sovon.nl).
In drie verschillende jaren in de tellingenreeks is een zingende zwarte mees aangetroffen in het Noorderbos. In 2008 valt de waarneming buiten de datumgrenzen (15 maart – 30 juni) die Sovon aanhoudt bij het vaststellen van een territorium. In 2014 en in 2015 is de datum wel goed, in beide jaren voor één territorium.
