Een serie over het 'Verslag: De Vogels van de Dongevallei 2004-2019' De Dongevallei is van 1996 tot 2000 als ecologische verbindingszone door het nieuwe stadsdeel De Reeshof aan de westelijke rand van Tilburg aangelegd. Van 2004 tot 2019 zijn tweemaal per maand, het gehele jaar door, alle vogels geteld binnen de grenzen van de Dongevallei. Tijdens het broedseizoen, van half maart tot half juli, zijn steeds acht tellingen uitgevoerd volgens de richtlijnen van het BMP van SOVON. Naast algemene informatie betreffende het gebied en de wijze van tellen zijn alle 125 waargenomen vogelsoorten in dit verslag beschreven. Het verloop van de aanwezigheid van de verschillende vogelsoorten is in grafieken uitgebeeld en komt in afzonderlijke artikelen aan bod, vaak uitvoerig. Zo veel mogelijk zijn conclusies getrokken en oorzaken achterhaald van het verloop van de aantallen van de diverse vogels. Soms zijn de oorzaken lokaal, maar veelal spelen de landelijke en Europese stand van veel vogelsoorten een belangrijke rol. Het volledige verslag, in PDF-formaat is te ontvangen door een e-mail te sturen naar adkolen@kpnmail.nl |
Ad Kolen
Boomkruiper
Certhia brachydactyla – broedvogel
Uitstekend gecamoufleerd
De boomkruiper beweegt zich met korte rukjes langs de stam en de dikke takken van een boom naar boven. Met de ragfijne dunne snavel peutert het vogeltje (12,5 cm) naar insecten tussen de schors en in spleten. Na het spiraalsgewijs afzoeken van deze boom is de voet van het exemplaar ernaast het begin van de volgende zoektocht. Als steun drukt de vogel de stevige staart tegen de schors. De vlucht is kort en golvend. Het bovendeel van de borst is wit net als een deel van de onderkant van de vleugels. De vleugels en de rest van de bovenzijde zijn een uitstekende camouflage. Een mengeling van lichte en donkere streepjes en vlekjes maken de boomkruiper haast onzichtbaar. Zijn bewegingen en het geluid maken je gewoonlijk op hem opmerkzaam. De boomkruiper is een standvogel en trekt dus niet weg. Hij is wel gevoelig voor strenge winters.
Geen wintergasten
De boomkruiper heeft forse bomen nodig met een ruwe schors. Het hoeven er echter niet veel te zijn. Het vogeltje kan nestelen in laan- of erfbomen in open landschap. De hoogste dichtheden komen voor in gevarieerd en niet al te intensief onderhouden bos met veel loofhout. De landelijke aantallen broedvogels nemen al enkele tientallen jaren toe. De toenemende ouderdom van het Nederlandse bos is positief voor deze soort. Ook het aanleggen van bossen, parken en singels in voorheen open landschap draagt bij aan de vermeerdering. Buiten wat exemplaren in de grensstreken zijn er geen aanwijzigingen dat buitenlandse boomkruipers gedurende de winter in ons land verblijven. De landelijke populatie (2013-2015) is 120.000-160.000 broedparen. (bron: sovon.nl)
Figuur 129: alle waarnemingen (19) van boomkruipers per jaar met het totaal boven de kolom.
Bomen aan de Langedijk van belang
De boomkruiper heeft de Dongevallei eerder dan verwacht goed bevonden om er te verblijven en te broeden. De vrij open groene verbindingszone tussen woonwijken door is blijkbaar al snel geschikt voor deze vogelsoort. Vooral het deel noordelijk van de Reuverlaan wordt al snel begroeid door opgaande bomen. In dit deel zijn in 2010 de eerste waarnemingen geregistreerd. Zie figuur 129. Onverwacht werden in februari (1), maart (1), mei (2), september (1) en november (1) in totaal zesmaal een boomkruiper waargenomen. De waarnemingen in het broedseizoen zijn voldoende voor het vaststellen van één territorium. Alle waarnemingen zijn binnen de grenzen van de Dongevallei gedaan. Het territorium van de boomkruiper valt ook gedeeltelijk daarbuiten. Aan de voor een deel parallel lopende Langedijk zijn al vóór de aanleg van de Dongevallei bomen geplant. Zij spelen een rol in de aanwezigheid van de boomkruiper. Ook beplantingen verderop grenzende aan de Dongevallei zijn van belang voor boomminnende vogelsoorten in het telgebied. De waarnemingen in 2010 staan als eenzame boom in de grafiek. Pas vanaf 2014 wordt de soort jaarlijks waargenomen. Van vastgestelde territoria is tot zover geen sprake meer.
* * *
Naast de vogels, oorspronkelijk uit verre streken zijn ook de exotische planten sterk vertegenwoordigd in de Dongevallei.
parelvederkruid (2003)
moerashyacint (2015)
gele bieslelie (2015)
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
