Ad Kolen
Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.)
|
Gierzwaluw - Apus apus
”Op een warme zomeravond ’racen’ een stelletje raddraaiers door de straten met veel gegier.” het is het bekende beeld als ik aan gierzwaluwen denk. De vlucht gaat laag over de huizen en hoog de lucht in. Met open bek en heel gericht vangen ze talloze insecten. Ze voeren de met speeksel aan elkaar geplakte ’insectenbal’ aan hun jongen op het nest onder een dakpan of achter een boeiboord. De gierzwaluw is een donkere vogel met lange puntige vleugels in de vorm van een sikkel. De poten zijn kort met vier stevige klauwen om zich vast te kunnen grijpen aan een muur of dakrand.
Minder en meer
De gierzwaluw verblijft ongeveer 3 maanden in onze omgeving, ruwweg van mei tot en met juli. Na het uitbroeden en grootbrengen van de jongen is de gierzwaluw begin augustus alweer onderweg naar de overwinteringsgebieden tussen Mali en Congo. Broeden doet de gierzwaluw in bebouwde omgevingen. Graag kiezen ze voor oude stadswijken en grote gebouwen. Ook relatief jonge wijken worden bevolkt, soms met hulp van kunstmatige nestgelegenheden. Het broeden van de gierzwaluw is niet eenvoudig vast te stellen Onder de uit Afrika teruggekeerde vogels zijn ook nogal wat jonge vogels die rondom de broedkolonies of losse nesten ’gieren’. Sinds 1973-1977 (50.000-85.000 broedparen) is de populatie gedaald en weer wat toegenomen tot de huidige aantallen van 40.000-60.000 in de periode 2013-2015.) De broeddichtheid van de gierzwaluw is nagenoeg een blauwdruk van de verstedelijking van ons land (bron: Sovon.nl.)
Figuur 1.
Noorderbos, alleen om te eten en drinken
Het Noorderbos is voor de gierzwaluw alleen van belang om er te foerageren en de dorst te lessen. Broeden doet hij in Tilburg en de omliggende dorpen. Gewoonlijk is de gierzwaluw in augustus niet meer in onze omgeving te zien. Meestal vertrekken ze in de laatste dagen van juli. Op 22 augustus 2017 vliegt er echter nog één boven de Noorderplas, een doortrekker waarschijnlijk. Ik herinner me in hetzelfde jaar bijna dagelijks gierzwaluwen gezien te hebben tijdens een week in Zeeland tot en met 8 augustus, in de buurt van Zierikzee. Ook laat voor mijn gevoel. Alle overige waarnemingen van gierzwaluwen in het Noorderbos vallen in mei, juni of juli: 75 stuks in totaal. Zie figuur 1. Gewoonlijk zijn het maar enkele exemplaren, ten hoogste zes. Een uitzondering is 4 juni 2010: dan vliegt er een groep van 20 gierzwaluwen boven het gebied.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
