Huiszwaluwen verzamelen modder voor nestbouw.
Ad Kolen
Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) |
Huiszwaluw - Delichon urbicum
De huiszwaluw is een kleine zwaluwsoort: hij is net iets groter dan de oeverzwaluw. De bovendelen zijn duidelijk donker, zwart met blauwe schouderveren en ook de ondervleugels zijn donkerblauw. Het onderlichaam en de keel zijn geheel wit. Het meest duidelijke kenmerk is wel de witte stuit. De oorspronkelijke broedplaatsen liggen in berggebieden met kliffen. In Nederland is de huiszwaluw gebonden aan de mens voor zijn nestplaatsen: karakteristiek nestelen ze vaak onder dakranden.
Afname en herstel
De eerste huiszwaluwen komen in april terug uit hun overwinteringsgebieden in tropisch Afrika. Het merendeel arriveert echter pas in mei. In augustus en september verlaten ze Nederland weer. Soms zijn nesten in een kolonie tot ver in september bezet. In de zeventiger jaren van 20e eeuw was de huiszwaluw met 250.000 tot 500.000 paren een talrijke broedvogel in Nederland. Minder nestgelegenheden door een gewijzigde bouwwijze van huizen (o.a. gladde afwerking en minder overstekende randen) en de afname van insecten zijn mede verantwoordelijk voor een forse terugval daarna. Pas rondom de eeuwwisseling is het tij gekeerd en volgt een licht herstel. De huidige broedpopulatie bestaat uit 70.000-100.000 paren, voornamelijk op het platteland. Omvangrijke aantallen in de steden zijn nagenoeg verdwenen, onder meer door bebouwing van braakliggende terreinen en het ontbreken van nestmaterialen. (bron: Sovon.nl)
Figuur 1.
Voedselzoekers
Ook de huiszwaluw is, zoals de andere in dit rapport beschreven zwaluwen, geen broedvogel in het Noorderbos. In de beginjaren van de tellingenreeks is de huiszwaluw regelmatig gezien in het gebied (zie figuur 1). Uit die periode is bekend dat ze nestelen in het gehucht Vijfhuizen. De desbetreffende boerderij grenst aan de Kalverstraat, parallel aan het Noorderbos. Daarna dalen de aantallen en in een viertal jaren ontbreekt de huiszwaluw in het geheel. Op 23 augustus 2014 verblijven er eenmalig nog 26 huiszwaluwen boven het Noorderbos. Het is een groep die ergens in de buurt broedt en gezamenlijk op zoek is naar voedsel en water. Veel huiszwaluwen zijn in juli waargenomen, nog meer echter in augustus. Dan is de voedselbehoefte het hoogst en vliegen er al jongen vogels bij.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
