dinsdag 26 februari 2019

Het Noorderbos en de Vogels 2003 - 2017 Boerenzwaluw





Boerenzwaluw in ruste.


Ad Kolen



Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.)
 


 
 
Boerenzwaluw - Hirundo rustica
 
Prachtig detail
De boerenzwaluw is de bekendste en talrijkste zwaluw in ons land. De bovenzijde, de helft van de onderkant van de vleugels en ook de staart zijn blauwzwart, soms met een metaalachtige glans. De borst en een deel van de vleugels zijn beigewit. Tussen de lange staartpunten loopt aan het einde van de kortere staartveren een rij witte vlekjes. Een prachtig detail dat alleen opvalt als de staartpunten gespreid zijn. Deze zijn het langst bij het mannetje; bij het vrouwtje zijn ze wat korter en bij jonge boerenzwaluwen ontbreken ze nog.
 
Stabiel en licht herstel
De boerenzwaluw is in het laatste kwart van de vorige eeuw in aantal afgenomen. Modernisering van boerenbedrijven (hygiƫnemaatregelen) en voedselgebrek door intensivering van landgebruik zijn de oorzaken. Vanaf de eeuwwisseling herstelt en stabiliseert de populatie zich licht. Toenemende paardenhoudenrijen op het platteland compenseren de afname van traditionele broedlocaties voor een deel. De huidige broedpopulatie bestaat uit 210.000-280.000 broedparen. (bron: sovon.nl.)

 

Figuur 1.


 
Alleen te gast in het Noorderbos
Net zo min als de gierzwaluwen broeden ook boerenzwaluwen niet in het Noorderbos. Ze bezoeken het gebied alleen om er te eten en te drinken. In het aan de Kalverstraat grenzende gehucht Vijfhuizen en in enkele nabij gelegen boerderijen broeden boerenzwaluwen. Gedurende alle teljaren is de boerenzwaluw gezien in het Noorderbos. Zie figuur 1. Opgeteld gaat het om 505 exemplaren. De verspreidingsperiode loopt van april tot augustus. Het totaal van het aantal waargenomen boerenzwaluwen in april is laag. Tijdens 9 jaren is er zelfs geen enkele boerenzwaluw gezien in april. In mei stijgen de aantallen en ze blijven dan min of meer stabiel tot en met juni. In juli stijgt het aantal verder en het verdubbelt in augustus. De gestegen aantallen in juli en augustus zijn vooral het gevolg van grote groepen boerenzwaluwen boven de plas. Ze komen van de broedkolonies uit de omgeving. Met hun jongen foerageren en drinken ze er. In september nemen de aantallen af. Daarna verlaat de boerenzwaluw het gebied.
 
 
 
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl