Ad Kolen
Een reeks artikelen over de vogeltellingen en broedvogelinventarisaties in het Noorderbos bij Tilburg. Van 2003 tot en met 2017 werden alle vogels geteld, twee keer per maand, vanaf een vaste route. Tijdens het broedseizoen volgens de richtlijnen van het Sovon Broedvogel Monitoring Project (BMP.) In de begeleidende grafieken wordt het totaal aantal waargenomen vogels per jaar (24 tellingen) of per maand (30 tellingen) weergegeven. Bij de broedvogels zijn de per jaar vastgestelde territoria te zien. |
Zomertortel - Streptopelia turtur
Snelle vlieger
De zomertortel is een zomergast die hier verblijft van half april tot half september. Het is een kleine duif, iets kleiner dan de gelijkende Turkse tortel. De eindrand van de staart is wit en steekt sterk af tegen de pikzwarte veren erboven. Deze duidelijke afscheiding is zowel aan de bovenzijde als aan de onderzijde van de staart te zien. De kleine grijsblauwe kop is geaccentueerd met zwart-witte strepen aan de zijkant van de hals. De vleugels zijn bedekt met roodbruine veren met een zwarte kern. De zomertortel vliegt snel met schokkerige slagen dan , meer dan de Turkse tortel. Naast de zang maakt de zomertortel geen ander geluid; een roep heeft hij niet.
Zwaar onder druk
Tot 1975 was de zomertortel talrijk en wijd verbreid in Nederland. Hij geeft de voorkeur aan kleinschalige agrarische landschappen en andere half open gebieden. De populatie neemt daarna af: niet alleen in het toch al mager bezette westen en noorden van Nederland, maar ook in het rivierengebied, de Veluwe en later in het zuidoosten verdwijnt de zomertortel. Door afname van graanteelt en onkruiden neemt de soort ook elders in West-Europa af. In de Afrikaanse overwinteringsgebieden worden slaapbossen gekapt en hebben periodes met droogte nadelige invloeden op de populaties (bron: sovon.nl). De laatste decennia heb ik de aantallen zomertortels in Tilburg en omgeving zien teruglopen. Ook bolwerken langs de Zeeuwse- en Hollandse kusten worden verlaten. De soort staat zwaar onder druk. De huidige broedpopulatie (2103-2015) bestaat uit 1.200-1.400 paren. In de periode 1984-2015 zijn de landelijke aantallen met meer dan 90% afgenomen (bron: Sovon.nl.)
Weemoedige zang
De zomertortel is in twee opeenvolgende jaren van de 15-jarige tellingenreeks in het Noorderbos waargenomen. In beide jaren (2006 & 2007) is het een broedvogel. In 2006 is 1 en in 2007 zijn 3 territoria vastgesteld. De populatie zomertortels is duidelijk afnemend in de streek. Dan zijn 3 uitsluitende (zekere) waarnemingen tijdens een telronde opmerkelijk. Daarna is er geen zomertortel meer waargenomen in het Noorderbos: de prachtige, wat weemoedig klinkende zang van zachte langgerekte oe-klanken is niet meer gehoord.
Reacties naar adkolen@kpnmail.nl
